Cristiano Lucarelli, Livorno và điều không thể mất

Cristiano Lucarelli có thể trở thành ngôi sao bóng đá hàng đầu ở Italia nếu anh lựa chọn một cách sống khác. Thế nhưng, tiền đạo sinh năm 1975 không hề để tâm đến điều đó. Bởi với anh, Livorno là tất cả.

Livorno là nhà của Lucarelli. Ở nơi ấy, anh trưởng thành và tạo dựng phong cách của riêng mình, cũng như tự do thể hiện quan điểm chính trị. Trong ngày ra mắt Livorno, Lucarelli đã ghi bàn. Ngay lập tức, anh cởi áo ăn mừng, để lộ hình ảnh của tư lệnh Che Guevara.

Nơi anh sống là khu Thượng Hải ở Livorno, một nơi dành cho tầng lớp lao động được xây dựng dưới chế độ phát xít. Tại đây cũng tập hợp những người Livorno theo chủ nghĩa xã hội, mang đậm văn hóa Livornese. Lucarelli đã lớn lên cùng với sự cuồng nhiệt bóng đá và tư tưởng chính trị như vậy. Chủ nghĩa xã hội chính là bản sắc của thành phố Livorno xuyên suốt nhiều thế kỷ.

Dòng máu của người cộng sản

Vào thế kỷ 16, gia đình Medici cai trị Đại Công quốc Toscana và giám sát các kế hoạch xây dựng Livorno trở thành thương cảng chính trong khu vực. Điều này kết hợp với sự ra đời của bộ luật Leggi Livornine đã giúp thành phố chào đón các thương gia từ khắp nơi trên thế giới và trở thành nơi giao thoa giữa các nền văn hóa.

Đến năm 1921, khi những đảng phái thiếu sự tin tưởng bị loại bỏ, tình hình chính trị ở đất nước Italia được chia làm 2 cực tả – hữu. Đảng cộng sản được thành lập ở Livorno, biến nơi đây thành pháo đài của cánh tả và vị thế ấy vẫn tồn tại cho đến hiện tại. Trong thời kỳ này, sân vận động của thành phố được xây dựng. Ban đầu, sân được đặt tên là Stadio Edda Ciano Mussolini (theo tên con gái của Benito Mussolini). Đây là một trong những dẫn chứng về việc chế độ phát xít cố gắng đặt dấu ấn lên một khu vực luôn phản đối họ trong những năm 1920. Ngày nay, sân được đổi tên thành Armando Picchi, theo tên một cựu cầu thủ Livorno – người đã gây tiếng vang khi trở thành một phần của đội hình Grande Inter ở thập niên 1960.

Cha của Cristiano Lucarelli là một công đoàn viên. Ông đã truyền lại tư tưởng chính trị của thành phố cho anh và em trai Alessandro. Hai anh em trải qua thời thơ ấu trên đường phố Thượng Hải ở Livorno, cùng trái bóng tròn, quần áo và giày cũ nát. Gia đình Lucarelli không đến nỗi quá khó khăn, nhưng bố mẹ muốn cả hai làm quen với cuộc sống như vậy.

Thời trai trẻ, Lucarelli không chỉ tập trung sự nghiệp để trở thành một cầu thủ tài năng, mà còn học thuộc lòng đường lối chính trị của cánh tả và hiểu tâm lý của người Livornese. Nhưng bất chấp tình yêu với thành phố và đội bóng AS Livorno, đến năm 1992, Lucarelli vẫn quyết định ra đi để theo đuổi con đường bóng đá chuyên nghiệp. Khi ấy, anh mới 17 tuổi và điểm đến đầu tiên là Cuoiovaldarno.

Năm 1997, Lucarelli gia nhập Atalanta để tận hưởng bầu không khí Serie A. Sau đó, anh tiếp tục chuyển sang Valencia và thể hiện hình ảnh của một tiền đạo trẻ đầy triển vọng. Nhưng như nhiều người vẫn hay nói, bạn có thể đưa một cậu bé rời khỏi Livorno chứ không thể đưa Livorno rời khỏi cậu bé. Lucarelli cũng không ngoại lệ. Anh đã liên kết với Brigate Autonom Livornesi (BAL), một nhóm CĐV cuồng nhiệt mới được thành lập. Nhóm này hợp với một số người hâm mộ bóng đá và ủng hộ cánh tả khác gộp thành hội Curva Nord tại sân Armando Picchi. Trong thời gian chơi bóng ở Torino, mỗi khi rảnh rỗi, Lucarelli lại trở về Livorno để cùng các anh em ở Curva Nord cổ vũ cho đội bóng quê hương.

Thủ lĩnh Lucarelli đưa Livorno ra ánh sáng

Lucarelli chỉ có thể trở thành một CĐV nhiệt thành của Livorno, bởi ngày anh được khoác áo đội bóng thân yêu rất khó xảy ra. Đầu thập niên 2000, trong khi anh bắt đầu khẳng định tài năng ở Serie A, Livorno lại thi đấu vật vờ ở Serie B và nền tảng tài chính của đội bóng cũng không dồi dào. Song đến thời điểm nào đó, Lucarelli cũng không thể ngoảnh mặt làm ngơ trước tiếng gọi từ Toscana. Mùa hè năm 2003, anh trở về nhà. Để thương vụ chuyển nhượng được hoàn tất, anh đồng ý cắt giảm 50% mức lương. Anh chọn số áo 99 để thay lời cảm ơn đến hội BAL (hội được thành lập vào năm 1999).

Ngay trong mùa giải đầu tiên cùng Amaranto (biệt danh của Livorno), Lucarelli đã giúp người hâm mộ chạm tay vào giấc mơ. Anh thi đấu rất mạnh mẽ trên hàng công, khiến nhiều người phải so sánh với Christian Vieri. Sau 41 trận đấu, Lucarelli ghi 29 bàn thắng, đưa đội bóng thành phố cảng trở lại Serie A lần đầu tiên sau 55 năm.

Livorno được thành lập vào năm 1915 và phải liên tục vật lộn để tồn tại. Đến những năm 1940, họ mới thường xuyên góp mặt ở Serie A. Ở mùa giải 1942/43, họ thậm chí còn đứng thứ hai trên bảng xếp hạng chung cuộc, chỉ sau “Il Grande Torino” huyền thoại. Nhưng kể từ mùa giải 1948/49, bóng đen một lần nữa bao phủ, kéo Amaranto xuống hạng. Bây giờ, Livorno đã được hít thở bầu không khí Serie A thêm một lần nữa. Lucarelli trở thành biểu tượng cho sự trỗi dậy của đội chủ sân Armando Picchi. Tiền đạo sinh năm 1975 thực sự là “người được chọn” cho vị trí này. Anh từng là thành viên của BAL, tin tưởng mạnh mẽ vào hệ tư tưởng cánh tả vốn đóng góp nhiều thành viên cho Curva Nord. Với huy hiệu Livorno được xăm lên cánh tay trái, anh cho thấy mình sẵn sàng làm tất cả vì đội bóng quê hương.

Đặt mua tự truyện của Filippo Inzaghi tại đây

Tất nhiên, quan điểm chính trị đối lập với phần đông người dân ở Italia cũng khiến Lucarelli nhiều lần gặp rắc rối. Ở Livorno, các biểu tượng của chủ nghĩa cộng sản như ngôi sao màu đỏ và búa liềm thường xuyên được người hâm mộ in lên băng rôn để mang đến sân vận động xuyên suốt thế kỷ. Trang phục của nhóm Ultras cũng lấy cảm hứng từ chủ nghĩa cộng sản. Những chiếc áo khoác quân đội và mũ lưỡi trai màu xanh lá cây, kiểu lính du kích thường xuyên xuất hiện trên khu vực khán đài của hội Curva Nord. Dù chỉ đến sân vận động, họ cũng muốn thể hiện sức mạnh quân sự của mình. Phong cách cổ vũ của nhóm cũng mang nặng tư tưởng chính trị. Bella Ciao – bài hát của Đảng Cộng sản trong Chiến tranh thế giới thứ hai – thường được những người hâm mộ cuồng nhiệt cất lên. Ngoài mục đích cổ vũ cho các cầu thủ và ban huấn luyện, người Livorno còn muốn đả kích các chính trị gia ở Roma.

Đó là những giá trị mà Lucarelli luôn tìm cách bảo vệ, nhất là vào thời điểm Livorno được tiếp xúc với ánh sáng Serie A. Vì lý do này, anh thường phải nhận những án phạt. Một lần, Lucarelli dính cáo buộc đã trả tiền bảo lãnh cho một nhóm dân địa phương, những người bị bắt giữ vì tội bạo loạn. Một lần khác, anh phải nộp phạt 30.000 euro vì ghi bàn rồi ăn mừng cùng nhóm Curva Nord theo kiểu chào của người cộng sản. Chưa hết, anh còn từng bị yêu cầu phải rút lại lời chỉ trích nhắm vào ban tổ chức Serie A. Trong lời chỉ trích đó, anh khẳng định Livorno là nạn nhân của các quyết định sai lầm từ trọng tài chỉ vì đội bóng này thuộc về những người cộng sản.

Những ngày tháng tuyệt vời nhất của Lucarelli

Lucarelli bị chế giễu vì những hành động và quan điểm của mình. Nếu bỏ qua những vấn đề chính trị, anh có thể sẽ được khoác áo những đội bóng lớn tại Serie A và thường xuyên được triệu tập lên tuyển Italia. Song tại Livorno, vấn đề này không quá quan trọng. Họ coi Lucarelli là người thân trong gia đình. Ngược lại, chàng tiền đạo của họ không muốn Livorno trở thành một nơi bị cả đất nước xem thường, nhất là về mặt bóng đá. Điều đó được thể hiện ngay trong trận đầu tiên của Livorno khi vừa trở lại Serie A.

Theo kết quả bốc thăm lịch thi đấu Serie A 2004/05, Livorno phải làm khách của gã khổng lồ AC Milan từ vòng 1. Xét về lực lượng, sức mạnh, tình hình tài chính và bề dày truyền thống, Amaranto thua kém về mọi mặt. Thế nhưng, người Livorno không hề e sợ hay bi quan. Sức mạnh càng tăng thêm khi họ biết rằng đối thủ của mình đang được điều hành bởi Silvio Berlusconi, Đương kim Thủ tướng Italia và mang tư tưởng chính trị đối lập với con đường mà người dân Livorno đang theo đuổi. Vì vậy, trong ngày diễn ra trận đấu, khoảng 10.000 người hâm mộ Livorno đã có mặt trên khán đài San Siro để cổ vũ cho đội bóng của mình. Trên sân, Lucarelli và các đồng đội đáp lại tình cảm ấy bằng việc mang về kết quả hòa 2-2 đầy quả cảm.

Bên ngoài sân cỏ, người dân thành phố cảng miền trung Italia cũng từng hành động chống đối ngài Berlusconi. Trước khi mùa giải 2004/05 diễn ra, ngài Berlusconi tiếp đón Thủ tướng Anh Toni Blair. Một bức ảnh bất ngờ được tuồn ra bên ngoài, chụp lại cảnh Thủ tướng Italia đang đội một chiếc khăn trên đầu để che đi mái tóc vừa được cấy. Đáp lại, những người cực đoan ở Livorno đã sản xuất 4.000 chiếc khăn tương tự và in dòng chữ: “Silvio, chúng tôi đang đến đây!”

Lucarelli không tham gia vào việc này. Thay vào đó, anh tiếp tục dùng bóng đá để thể hiện tiếng nói của người Livorno và gây sốc cho những đội bóng lớn. Trong 2 mùa giải liên tiếp, Amaranto cán đích ở nửa trên của bảng xếp hạng. Riêng ở mùa giải 2004/05, Lucarelli còn giành danh hiệu Capocannoniere (Vua phá lưới Serie A). Đó là một chiến tích phi thường đối với chàng tiền đạo chỉ đang khoác áo đội bóng mới thăng hạng. Đến mùa giải 2005/06, sau khi hàng loạt đội bóng xếp trên vướng vào scandal dàn xếp tỷ số Calciopoli, Livorno trở thành đại diện của Serie A tham dự UEFA Cup 2006/07. Từ đây, đội chủ sân Armando Picchi có thể vươn mình, hít thở bầu không khí ở đấu trường châu Âu. Các CĐV của họ cũng có dịp để lan truyền hình ảnh của chủ nghĩa cộng sản.

Livorno rơi vào bảng đấu có sự xuất hiện của Rangers, Auxerre, Partizan Belgrade và Maccabi Haifa. Những người cực đoan quyết định hành động ngay từ cuộc tiếp đón Maccabi Haifa (Israel) vào ngày 29/11/2006. Trước khi trận đấu diễn ra, một bức thư ngỏ được gửi đến tất cả người hâm mộ Livorno, kêu gọi mọi người mang cờ Palestine đến sân. Chưa hết, trên khán đài, họ còn giăng một biểu ngữ chống lại người Israel. Bữa tối của người Livorno càng tuyệt vời hơn khi đội trưởng Lucarelli ghi bàn. Đáng tiếc, đại diện của Serie A bị đối thủ gỡ hòa đúng vào những phút bù giờ.

*Cùng với Shakhtar Donetsk, Lucarelli được hít thở bầu không khí Champions League. Ảnh: Getty Images.*

Những ngày u tối

Việc được góp mặt ở UEFA Cup là chiến tích ngọt ngào của Lucarelli trong thời gian khoác áo đội bóng quê hương. Thế nhưng, cái kết của câu chuyện cổ tích ấy lại không hề tuyệt vời. Sau thời gian gắn bó, mối quan hệ giữa các bên bất ngờ bị rạn nứt.

Với 5 điểm giành được, Livorno thẳng tiến vào vòng knock-out, nơi đối thủ Espanyol đang chờ đợi. Trận lượt đi diễn ra trên sân Armando Picchi trong tình trạng không có khán giả do Liên đoàn bóng đá châu Âu lo ngại vấn đề an ninh như đã từng xảy ra. Lucarelli không hài lòng với án phạt này, liền lên tiếng phản đối những người điều hành giải đấu. Tuy nhiên, các CĐV Livorno lại tỏ ra thờ ơ, không cùng anh góp chung tiếng nói.

Chỉ vài tuần sau, điều không thể tin được đã xảy ra. Lucarelli đắm chìm trong bầu không khí quá nóng và ngột ngạt khi trực tiếp chống lại người hâm mộ của mình. Trận hòa 0-0 với Reggina hồi tháng 4/2007 đã kéo Livorno vào cuộc chiến trụ hạng được đánh giá là căng thẳng nhất tại Serie A trong kỷ nguyên bóng đá hiện đại. Trong cơn nóng giận, người hâm mộ cần tìm một cái tên để đổ lỗi. Người được nhắm đến chính là Lucarelli. Càng ngạc nhiên hơn khi họ buộc tội anh tham gia dàn xếp tỷ số. Điều này không thể chấp nhận được, nhất là khi dư âm từ Calciopoli vẫn còn và chưa bị dập tắt.

Dần dần, tất cả trở nên không thể hàn gắn. Mùa hè năm 2007, Lucarelli quyết định dứt áo ra đi. Hàng loạt đội bóng lớn ở cả Italia lẫn châu Âu đã đưa ra lời mời gọi hấp dẫn. Tuy nhiên, vì tình yêu quá lớn dành cho Livorno và không muốn bán mình cho chủ nghĩa tư bản, tiền đạo 32 tuổi đã từ chối những lời mời gọi ấy. Sau nhiều ngày suy nghĩ, Lucarelli đã tìm được bến đỗ mới của mình. Nơi đến được anh lựa chọn khiến nhiều người ngạc nhiên nhưng hoàn toàn phù hợp: Shakhtar Donetsk.

Tại Ukraine, Shakhtar Donetsk bắt đầu nổi lên, trở thành một thế lực bóng đá. Năm 2002, họ giành được danh hiệu VĐQG đầu tiên dưới sự dẫn dắt của HLV Nevio Scala, một người Italia. Bây giờ, nhờ sự hậu thuẫn của ông chủ giàu có Rinat Akhmetov và sự quản lý của cựu HLV Inter Milan, Mircea Lucescu, đội bóng vùng Donbass có thể trả cho Lucarelli 12 triệu euro mỗi năm, cao gấp nhiều lần so với những gì anh nhận được ở Livorno. Lucarelli cũng trở thành một phần trong kế hoạch 60 triệu euro được ban lãnh đạo vạch ra nhằm đánh bật Dynamo Kiev ra khỏi vị trí của kẻ thống trị.

Biết tin, những người hâm mộ cuồng nhiệt của Livorno đã rất tức giận. Những diễn biến mới nhất từ thương vụ này được cập nhật theo từng phút, mức độ uy tín tỷ lệ thuận với sự phẫn nộ. Họ không hiểu tại sao “lá bùa hộ mệnh của Livorno” lại dứt áo ra đi để gia nhập một đội bóng được quản lý bởi một nhà tài phiệt tư bản. Tuy nhiên, họ không để ý rằng quá khứ cộng sản vẫn ăn sâu vào ký ức của người dân Donbass. Tỉnh Donetsk vẫn là nơi dành cho giai cấp công nhân lao động. Lucarelli chỉ muốn trở thành một người bình thường, tránh xa những cám dỗ. Vậy nên, anh quyết định dừng chân ở nơi đây.

Tuy nhiên, mối quan hệ với người hâm mộ bị đổ vỡ đã khiến tâm lý của Lucarelli bị ảnh hưởng nặng nề. Anh sa sút phong độ, không thể đóng góp nhiều cho một đội bóng giàu tham vọng như Shakhtar Donetsk và nhanh chóng rời Ukraine. Trở về Italia, Lucarelli muốn được khoác áo Livorno thêm lần nữa, nhưng không thể. Vì vậy, anh nhận lời tham gia dự án của Parma cùng người em trai Alessandro. Đến mùa hè năm 2009, khi mọi mối nghi ngờ trong quá khứ được xua tan, Lucarelli “anh” cảm thấy đã đến thời điểm để quay trở lại quê hương. Parma đã đồng ý để chàng tiền đạo cá tính của mình được thỏa ước nguyện. Những người hâm mộ từng đả kích anh, bây giờ cũng dang rộng vòng tay để chào đón anh. Ở tuổi 33, nhiệm vụ của Lucarelli là giúp Livorno trụ hạng thành công.

Xuyên suốt mùa giải 2009/10, Lucarelli được ra sân thường xuyên và ghi 10 bàn thắng. Đáng tiếc, chừng ấy là không đủ để giúp Livorno tránh khỏi việc xuống chơi ở Serie B. Thất bại này đã giáng một đòn rất mạnh vào tinh thần của Lucarelli và anh quyết tâm giúp đội bóng quê hương được hít thở bầu không khí Serie A thêm lần nữa. Nhưng khi bình tâm trở lại, anh hiểu rằng đây đã là những ngày tháng cuối cùng của mình ở Livorno. Amaranto đang gặp khó khăn về tài chính giống như năm 2003 và cần phải cắt giảm những khoản lương bằng cách chia tay công thần. Không còn cách nào khác, Lucarelli buộc phải trở về đội bóng chủ quản Parma. Song anh cũng không ở lại với đội quân thập tự, mà quyết định xuôi về phía nam để cập bến Napoli. Tại sân San Paolo, anh thi đấu thêm 2 mùa giải rồi tuyên bố giải nghệ.

Điều không thể mất

Lucarelli đã kết thúc sự nghiệp cầu thủ một cách yên bình. Nhưng mối tình của anh với thành phố Livorno và đội bóng của thành phố chưa bao giờ ngừng cháy hừng hực. Chỉ cần có cơ hội, anh sẵn sàng quay trở lại. Điều đó đã đến vào mùa hè năm 2018. Sau thời gian tích lũy kinh nghiệm huấn luyện ở Messina và Catania, Lucarelli nhận lời dẫn dắt Livorno. Ở tuổi 42, với quá nhiều biến cố trong cuộc đời, người đội trưởng ngày nào cố gắng tách biệt cảm xúc ra khỏi công việc, bởi anh tin rằng điều này sẽ giúp anh làm tốt công việc của mình hơn.

Mặc dù vậy, có một điều không bao giờ thay đổi ở Lucarelli, đó là dòng máu cộng sản chảy trong người của anh. Thỉnh thoảng, anh vẫn có những phát ngôn đậm chất chính trị dù chỉ đang tham dự buổi trả lời phỏng vấn về bóng đá. Điển hình như vào cuối năm 2018, khi được hỏi rằng việc chiêu mộ Cristiano Ronaldo có khiến Juventus phải chịu tác động tiêu cực nào hay không, Lucarelli nói thẳng rằng Bianconeri có nguy cơ trở thành đội bóng tư sản.

Những tuyên bố như vậy khiến hình ảnh của Lucarelli bị lu mờ, bất chấp việc anh từng là một tiền đạo tài năng và cá tính. Những người Livorno cũng không thể bảo vệ anh mãi. Tháng 11/2018, sau chuỗi thành tích bết bát ở Serie B, Lucarelli bị ban lãnh đạo đội bóng quê hương sa thải. Theo thời gian, không ai nhớ rằng anh là cầu thủ ghi nhiều bàn thắng nhất mọi thời đại của Livorno ở Serie A (75 bàn). Không ai muốn nhắc đến mùa giải 2004/05, nơi anh đã có màn trình diễn đỉnh cao, dẫn dắt một đội bóng tỉnh lẻ vươn đến đấu trường châu Âu. Tại Italia, Lucarelli giành được danh hiệu Lega Pro với Perugia và Coppa Italia với Napoli. Ở Tây Ban Nha, anh từng vô địch Copa del Rey và Intertoto cùng Valencia. Sang Ukraine, anh cũng có cú đúp danh hiệu quốc nội cùng Shakhtar Donetsk. Lucarelli là một số 9 cổ điển đầy mạnh mẽ, một thủ lĩnh và tấm gương cho các đồng đội. Nhưng theo thời gian, không nhiều người nhớ đến quá khứ lẫy lừng ấy nữa.

Nhưng đó chỉ là những điều mà họ cố tình quên. Lịch sử đã cho thấy Lucarelli là một nhà lãnh đạo cả ở trong lẫn ngoài sân cỏ, một người Livornesi thực sự, một biểu tượng của CLB và của cả thành phố. Nói cách khác, cựu tiền đạo sinh năm 1975 này là đại diện cho tầng lớp lao động ở Livorno nói riêng và đất nước Italia nói chung.

(Lược dịch từ bài “Cristiano Lucarelli and Livorno: A bond forged in red” trên tờ The Gentlemen Ultra).