Khi đưa Walter Samuel rời quê nhà Argentina để sang châu Âu, có lẽ Franco Baldini không thể ngờ rằng chàng cầu thủ này có một sự nghiệp lẫy lừng cho đến lúc giải nghệ.
Rất hiếm khi đại đa số người hâm mộ bóng đá hay các chuyên gia cùng công nhận tài năng của một cầu thủ. Để được như vậy, bức tranh sự nghiệp của họ toàn gam màu rực rỡ, đến mức những đốm đen dường như không thể quan sát bằng mắt thường. Trong danh sách đó, không thể không nhắc đến Walter Adrian Samuel, trung vệ được xem là “Bức tường không thể vượt qua” dù ở Real Madrid, AS Roma, Inter Milan hay tuyển Argentina.
Dấu ấn đầu tiên
Ngày 23/3/1978, Walter Lujan chào đời ở Firmat, Argentina. Năm 18 tuổi, anh quyết định thay đổi họ của mình. Bộ máy hành chính cho phép anh cắt đứt mọi mối liên hệ với người cha đã bỏ rơi mình từ thời thơ ấu. “Samuel” là họ của cha nuôi, được in trên tất cả áo đấu của anh kể từ thời điểm bắt đầu sự nghiệp cầu thủ trong màu áo Newell’s Old Boys vào năm 1996.
Sau 18 tháng gắn bó với đội bóng thành phố Rosario, Samuel chuyển đến Boca Juniors. Trong 3 năm chơi bóng tại đây, anh ngày càng trưởng thành hơn, có lần đầu tiên được gọi vào tuyển quốc gia. Năm 1997, anh có màn ra mắt đội U20 Argentina, cùng toàn đội đến Malaysia dự kỳ World Cup dành cho lứa tuổi này và giành chức vô địch. Đội hình của nhà vô địch khi ấy còn có Juan Roman Riquelme, Esteban Cambiasso, Pablo Aimar và Lionel Sebastian Scaloni, HLV hiện tại của Albiceleste. Ở tuổi 19, Samuel thể hiện được những phẩm chất của một trung vệ hàng đầu thế giới. Điều đó giúp anh dễ dàng khẳng định tài năng, góp phần đưa toàn đội đến với vinh quang.
Boca Juniors xem Samuel là món hời lớn. Tại sân La Bombonera, anh nhanh chóng được điền tên vào đội hình xuất phát, dẫn dắt các đồng đội làm nên lịch sử. Cùng Boca Juniors, anh giành được 1998 Apertura và 1999 Clausura, điều họ chưa làm được kể từ năm 1981. Đỉnh cao của Samuel khi thi đấu ở quê nhà đến vào năm 2000. Trung vệ người Firmat được HLV Carlos Bianchi sử dụng tổng cộng 14 trận ở Copa Libertadores, không thiếu một phút nào. Anh sát cánh cùng Jorge Bermudez tạo nên lá chắn thép nơi hàng phòng ngự. Boca Juniors vượt qua hàng loạt đối thủ mạnh như River Plate, Club America và Palmeiras để bước lên ngôi vô địch sau 32 năm chờ đợi.
Danh hiệu ấy mở đường cho Samuel đến châu Âu. Mùa hè năm 2000, chàng trai 22 tuổi chuyển đến AS Roma. 32 tỷ lire được chuyển vào ngân quỹ của Boca Juniors. Samuel ký hợp đồng 5 năm, nhận mức lương lên tới 162 triệu lire tại thủ đô Italia. Đối với Mauricio Macri, Chủ tịch Boca Juniors, đây là bản hợp đồng kỷ lục thế giới. Trên thực tế, AS Roma hành động từ rất sớm. Chủ tịch Franco Sensi chốt thỏa thuận cá nhân với Samuel ngay từ tháng 5/1999. Tuy nhiên, chính Chủ tịch Macri ngăn chặn vụ chuyển nhượng này. Ông muốn thấy Samuel cùng đội bóng của mình vô địch Copa Libertadores. Biết được điều này, Giám đốc thể thao Franco Baldini chủ động cài điều khoản với phía Boca Juniors, cho phép trung vệ người Firmat ở lại quê nhà thêm một năm.
“Samuel sẵn sàng dâng cả mạng sống của mình”
Sau mùa giải đại thành công tại La Bombonera, Samuel đáp máy bay đến thành phố vĩnh hằng. Anh dễ dàng gây ấn tượng với người thầy mới Fabio Capello: trẻ, mạnh mẽ và có tố chất của một thủ lĩnh. Ở mùa giải đầu tiên, anh ra sân đến 41 trận, luôn có tên trong đội hình xuất phát và thi đấu trọn vẹn 90 phút. Đáng tiếc, AS Roma bị Liverpool đánh bại ở vòng 1/8 UEFA Cup và hất văng khỏi Coppa Italia sau trận thua Atalanta. Cựu sao Boca Juniors nhớ lại: “Năm đó, Capello biết cách quản lý phòng thay đồ. Ông ấy biết khi nào phải la mắng chúng tôi và khi nào cần giúp chúng tôi cảm thấy thoải mái, như sau khi bị loại ở Coppa Italia. Capello cho tôi rất nhiều niềm tin. Tôi biết ơn ông ấy mãi mãi”.
Samuel chỉ vắng mặt đúng 3 trận tại Serie A trong suốt mùa giải ấy. Trận đầu tiên vì bận cùng tuyển Argentina dự vòng loại World Cup 2002. Hai trận còn lại vì phải thụ án treo giò. Ngày 5/11/2000, anh không bỏ lỡ dù chỉ một phút ở cuộc chạm trán với Brescia. Sau đó, anh trở về quê nhà, cùng các đồng đội ở Albiceleste chuẩn bị đối đầu với tuyển Chile vào ngày 15/11/2000. Và chỉ 4 ngày sau, anh có mặt ở Italia, tiếp tục chơi trọn 90 phút khi AS Roma làm khách của Hellas Verona. Giallorossi giành chiến thắng 4-1, giữ vững ngôi đầu bảng. Kể từ thời điểm ấy, họ chỉ để thua thêm 2 trận nữa, trước AC Milan và Fiorentina. Nhưng vị trí số một trên bảng xếp hạng không rời bỏ họ.
Điều gì cần đến cũng phải đến. Buổi trưa ngày 17/6/2001, sân Olimpico không còn một chỗ trống. Với khí thế hừng hực, AS Roma đánh bại Parma 3-1. Khi trận đấu còn chưa kết thúc, các romanisti trên khán đài tràn xuống sân, xới từng đống cỏ. Cầu trường Olimpico như mở hội. Quần áo của các cầu thủ bị lột sạch. Samuel cũng không ngoại lệ. Trung vệ người Firmat đứng lặng người, với vẻ mặt ngơ ngác. Chưa bao giờ anh được chứng kiến điều kỳ lạ ấy, và không có lần thứ hai cho đến khi kết thúc sự nghiệp cầu thủ. Chuyện gì đã xảy ra? AS Roma giành Scudetto sau gần 2 thập kỷ chờ đợi.
Những bản hợp đồng mới như Samuel, Gabriel Batistuta, Jonathan Zebina, Emerson giống như phần thưởng cho HLV Capello, để ông tạo nên một “bông hồng thép”, không biết sợ hãi và luôn hướng đến chiến thắng. Samuel gắn bó với AS Roma đến mùa hè năm 2004. Dù chỉ giành thêm một danh hiệu Supercoppa Italiana, màn trình diễn của anh vẫn chiếm trọn tình cảm của các romanisti. Trong đĩa đơn “Per Roma” phát hành năm 2003, rapper Brusco mô tả Samuel là cầu thủ “sẵn sàng cống hiến mạng sống của mình để giúp đội nhà không nhận bàn thua”.
Quá khó cho Samuel ở Real Madrid
Mùa giải 2003/04 đánh dấu sự thất bại của hàng loạt “ông lớn” ở đấu trường châu Âu. Champions League chứng kiến Porto của Jose Mourinho đăng quang. Dù xếp ở vị trí thứ hai, AS Monaco vẫn cảm thấy tự hào về hành trình tuyệt vời của mình. Deportivo La Coruna và Chelsea cũng gây bất ngờ lớn khi vào đến bán kết. Ở chiều ngược lại, nhà đương kim vô địch AC Milan dừng bước ở tứ kết. Real Madrid cũng rơi vào tình cảnh tương tự. Á quân Juventus bị loại ngay từ vòng 1/8, trong khi Inter Milan còn chẳng vượt qua nổi vòng bảng.
Để duy trì sự thành công hoặc tránh lặp lại thất bại, các đội bóng lao vào mua sắm điên cuồng. Chelsea chi 130 triệu euro để chiêu mộ Mourinho từ Porto, cùng hàng loạt tân binh như Didier Drogba, Ricardo Carvalho, Arjen Robben, Petr Cech, Mateja Kezman và Paulo Ferreira. Manchester United chào đón “thần đồng” Wayne Rooney với giá 40 triệu euro. Real Madrid ưu tiên gia cố hàng phòng ngự. Họ đặt 20 triệu euro lên bàn đàm phán để sở hữu Jonathan Woodgate từ Newcastle United và 25 triệu euro khác được chuyển đến AS Roma để có chữ ký của Samuel.
Nhưng không phải sự đầu tư nào cũng mang lại hiệu quả. Real Madrid thi đấu tệ hại, phải trải qua 3 đời HLV trong một mùa giải, từ Jose Antonio Camancho đến Mariano Garcia Remon và kết thúc với Vanderlei Luxemburgo. Họ kết thúc mùa giải ở vị trí thứ 2 tại La Liga. Ở đấu trường Champions League, Los Blancos bị Juventus hất văng từ vòng 1/8. Định mệnh đưa Samuel gặp lại đội bóng cũ AS Roma ngay từ vòng bảng. Real Madrid giành trọn vẹn 6 điểm trong 2 trận đấu ấy, đồng thời loại Giallorossi ra khỏi giải đấu.
Samuel không phải là vấn đề của đội chủ sân Santiago Bernabeu. Bằng chứng là anh được ra sân đến 40 trận trên mọi đấu trường. Cả ba HLV đều đặt niềm tin vào anh. Vấn đề của Real Madrid nằm ở hàng công tệ hại, hàng tiền vệ thừa lượng nhưng thiếu chất, không có ai làm nhiệm vụ hỗ trợ phòng ngự. Càng thi đấu, Samuel càng nhớ người đồng đội cũ Emerson và nhớ Italia. Anh hồi tưởng trong một buổi trả lời phỏng vấn: “Một mùa giải khó khăn không chỉ với tôi, mà với cả toàn đội. Trải nghiệm của tôi không hề tốt đẹp, nhưng giúp tôi có thêm kinh nghiệm. Tôi không muốn rời Madrid như một kẻ thất bại. Tôi muốn làm lại tất cả ở Tây Ban Nha”.
Năm tháng huy hoàng cùng Inter Milan
Song Samuel không còn cơ hội nữa. Ngày 2/8/2005, trung vệ 27 tuổi hạ cánh xuống phi trường Pinetina, ký hợp đồng với Inter Milan. Roberto Mancini ấn tượng với Samuel từ những ngày cả hai đối đầu với nhau trong trận Derby della Capitale. Giờ đây, khi trở thành HLV của Nerazzurri, ông tin cầu thủ người Argentina là mảnh ghép quan trọng, đưa toàn đội đến với chu kỳ thành công mới. Mọi chuyện diễn ra đúng như dự đoán. Ngay trong mùa giải đầu tiên, anh giúp Inter Milan giành Supercoppa Italiana, Coppa Italia. Sau scandal dàn xếp tỷ số Calciopoli, Nerazzurri giật lấy Scudetto từ tay Juventus.
Thời kỳ thống trị của Inter Milan bắt đầu. Samuel cùng Inter Milan giành thêm 1 Scudetto và 1 Supercoppa Italiana nữa trước khi tai họa ập xuống. Chấn thương nghiêm trọng trong trận Derby della Madonnina ngay trước thềm Giáng sinh năm 2007 khiến anh phải nghỉ thi đấu trong 11 tháng. Phải đến tận tháng 10/2008, anh mới quay trở lại tập luyện. Ở tuổi 30 và vừa làm bạn dài hạn với giường bệnh, phong độ của Samuel suy giảm nhiều. May mắn thay, HLV Mourinho vẫn đánh giá cao tài năng và tố chất thủ lĩnh của anh. Dưới sự dẫn dắt của “Người đặc biệt”, Inter Milan giành Scudetto ở mùa giải 2008/09, trước khi tận hưởng niềm hạnh phúc ngọt ngào trong mùa giải tiếp theo.
Hè 2009, Chủ tịch Massimo Moratti dốc hầu bao chiêu mộ Diego Milito và Thiago Motta từ Genoa, Lucio từ Bayern Munich, Wesley Sneijder từ Real Madrid và Samuel Eto’o từ Barcelona. Ở chiều ngược lại, Zlatan Ibrahimovic, Maxwell, Julio Cruz, Hernan Crespo và Luis Figo chào tạm biệt sân San Siro. Samuel bỏ lỡ trận mở màn Serie A với Bari. Nhưng kể từ chiến thắng 4-0 trong trận Derby della Madonnina, anh chiếm trọn niềm tin của HLV Mourinho.
Tất nhiên, vị thuyền trưởng người Bồ Đào Nha không để cậu học trò 31 tuổi cày ải liên tục từ trận này sang trận khác. Tại Coppa Italia, Samuel chỉ góp mặt trong trận chung kết với AS Roma. Còn ở Champions League, mọi trận đấu quan trọng đều có dấu ấn của anh. Ở vòng 1/8, Chelsea chỉ làm rung lưới Julio Cesar đúng 1 lần trong 180 phút. Sang đến 2 trận tứ kết, CSKA Moscow hoàn toàn bất lực trước hàng thủ của Nerazzurri. Barcelona ghi được 2 bàn ở bán kết. Và đến trận chung kết tại Santiago Bernabeu, hệ thống phòng ngự của Inter Milan đứng vững suốt 90 phút nhờ bộ đôi Samuel – Lucio. Trên mặt trận tấn công, cú đúp của Milito đưa đại diện của Serie A thẳng tiến đến ngôi vương.
Inter Milan ẵm trọn bộ Champions League, Scudetto và Coppa Italia trong một mùa giải. Sau đó, họ tiếp tục vượt qua AS Roma ở trận tranh Supercoppa Italiana. Nhưng rồi tai họa lại ập đến với Samuel. Ngày 6/11/2010, trong trận đấu với Brescia, trung vệ người Firmat bị đứt dây chằng chéo trước. Điều đó khiến anh phải thi đấu đến tận tháng 5/2011, bỏ lỡ FIFA Club World Cup và trận chung kết Coppa Italia. Nerazzurri vẫn có được những danh hiệu ngay cả khi không còn Samuel. Tuy nhiên điều đó không có nghĩa là hàng phòng ngự của Inter Milan đảm bảo sự chắc chắn. Họ bị Schalke 04 nã vào lưới đến 7 lần ở tứ kết Champions League. Tại Serie A, họ phải nhận 42 bàn thua, ngậm ngùi nhìn AC Milan giành Scudetto.
Đặt mua sách “Jose Mourinho – Góc nhìn cận cảnh” tại đây
Ở mùa giải 2011/12, Samuel ra sân đến 35 trận cho Inter Milan, đồng thời cán mốc 500 trận trong sự nghiệp. Khi có Samuel ở trên sân, Nerazzurri luôn giành chiến thắng trong trận Derby della Madonnina. Nhưng khi thiếu vắng anh, họ để cho đối thủ cùng thành phố đánh bại đến 5 lần. Con số thống kê ấy đủ nói lên nhiều điều.
Rồi thời khắc chia tay cũng đến. Tháng 7/2014, Samuel chào tạm biệt các interisti, những người gắn bó luôn ở bên anh trong gần một thập kỷ. Trước đó, vào ngày 15/2/2014, anh đeo băng thủ quân lần đầu tiên trong màu áo Inter Milan, thay cho Javier Zanetti. Hành động ấy thay cho sự tôn vinh dành cho “lão tướng” 36 tuổi. Tổng cộng, anh ra sân 236 trận, ghi 17 bàn thắng, giành 13 danh hiệu.
Đến Basel và chào tạm biệt
Hàng loạt đội bóng xếp hàng để chờ đợi chữ ký của Samuel. Sampdoria, Fiorentina chào mời anh bằng mức đãi ngộ hấp dẫn. Từ Argentina, người bạn Diego Milito nhiều lần bày tỏ ước muốn được thấy anh khoác áo Racing Club. Thế nhưng, Samuel khước từ tất cả và nhận lời đề nghị chuyển đến Basel. Ngày 23/7/2014, anh đặt bút ký hợp đồng 1 năm với đội bóng thuộc giải VĐQG Thụy Sĩ, ra mắt với chiếc áo số 6. Samuel ngay lập tức thể hiện dấu ấn của mình, giúp Basel giành 4 điểm trước Liverpool và vượt qua vòng bảng Champions League. Hành trình của họ chỉ dừng lại sau trận thua Porto 0-4 ở Estadio do Dragao.
Kết thúc mùa giải ấy, Samuel gia hạn hợp đồng thêm một năm với Basel. Tuy nhiên, đến tháng 10/2015, anh bắt đầu cảm thấy thể lực của mình suy giảm rõ rệt và tuyên bố giã từ sự nghiệp cầu thủ sau khi mùa giải hạ màn. Ngày 25/5/2016, Basel tiếp đón Grasshopper. Samuel vào sân từ băng ghế dự bị khi đồng hồ điểm sang phút 89. Sau trận đấu, anh vẫy tay chào tạm biệt người hâm mộ, kết thúc hành trình dài 20 năm, với 700 trận đấu và 44 bàn thắng được ghi.
Đẳng cấp của Samuel được cả thế giới công nhận. Anh là một trong những trung vệ xuất sắc nhất, cái tên khiến nhiều HLV khao khát. Capello, Mancini, Mourinho không ít lần bày tỏ tình cảm với Samuel, cho rằng mình may mắn khi có được trung vệ người Firmat và đi đến thành công. Điều duy nhất còn thiếu trong sự nghiệp của Samuel là danh hiệu cùng tuyển Argentina. Song điều đó không thể che mờ sự vĩ đại của anh. Để làm nên sự nghiệp lẫy lừng, bí quyết của Samuel rất đơn giản. Anh chia sẻ: “Ở nhà, tôi không bao giờ nói về bóng đá với gia đình. Thậm chí tôi còn không xem nó trên tivi. Điều đó giúp tôi giữ được tâm lý vững vàng trên sân cỏ”.
Sau khi giải nghệ, Samuel là trợ lý của Stefano Pioli trong ban huấn luyện Inter Milan, cho Pierluigi Tami tại Lugano và có được bằng HLV UEFA Pro. Hiện tại, anh là trợ lý cho HLV Lionel Scaloni ở tuyển Argentina. Đến một ngày, khi đã sẵn sàng, anh sẽ trực tiếp dẫn dắt một đội bóng. Và đội bóng đó sẽ sở hữu hàng phòng ngự không thể xuyên thủng. Chắc chắn là vậy.
(Lược dịch từ bài “Walter Samuel, il muro che José Mourinho innalzò per vincere tutto” trên tờ Goal).
