Những áng mây đen u ám bao phủ Genoa ở mùa giải 1994/95. Đội bóng có biệt danh “Il Grifone” thay đổi HLV đến 2 lần và phải đón nhận cái kết nghiệt ngã sau trận tranh play-off trụ hạng với Padova.
Năm 1994, bóng đá Italia trải qua chuỗi ngày thiếu niềm vui sau thất bại cay đắng ở trận chung kết World Cup trên đất Mỹ. Tuy nhiên, cuộc sống vẫn tiếp diễn. Tại đất nước ven bờ Địa Trung Hải, những sự thay đổi mang tính lịch sử được Liên đoàn bóng đá tạo ra. Kể từ mùa giải 1994/95, mỗi trận thắng được tính 3 điểm thay vì 2 điểm như trong quá khứ. Đây cũng là mùa giải cuối cùng các cầu thủ ra sân với số áo chỉ từ 1 đến 11.
Giống như nhiều đội bóng khác, Genoa của Chủ tịch Aldo Spinelli cố gắng chuẩn bị thật tốt cho mùa giải mới. Song với nguồn kinh phí ít ỏi, họ không thể có được những gương mặt chất lượng trong cả mùa hè. Khi Serie A bắt đầu, đội bóng quê hương nhà hàng hải Cristoforo Colombo vẫn là một công trường ngổn ngang.
Chiến dịch chuyển nhượng 0 đồng
Chủ tịch Spinelli và Giám đốc thể thao Spartaco Landini tích cực mua sắm cầu thủ dù tài chính của Genoa hạn hẹp. Thủ môn trẻ Davied Micillo và hậu vệ Gianluca Francesconi cập bến Luigi Ferraris sau khi đạt thỏa thuận chấm dứt hợp đồng với đội bóng chủ quản. Hậu vệ Daniele Delli Carri gia nhập “Il Grifone” theo dạng chuyển nhượng tự do. Tương tự là trường hợp của hậu vệ trái Giovanni Francini. Tiền vệ trái Dario Marcolin được mượn về từ Lazio. Pier Giovanni Rutzittu, chàng trai 18 tuổi, cũng được mượn về từ Olbia. Sau vài vòng đấu đầu tiên, Spinelli tiếp tục mượn Antonio Manicone từ Inter Milan.
Chừng ấy vẫn chưa đủ. Vị doanh nhân 54 tuổi muốn tạo nên cú sốc nhằm níu kéo chút tiếng tăm cho đội bóng từng lọt vào bán kết UEFA Cup 1992. Cú sốc ấy mang tên Kazuyoshi Miura, cầu thủ Nhật Bản đầu tiên thi đấu ở Italia. Miura chuyển đến từ Verdy Kawasaki, là ngôi sao ở đất nước mặt trời mọc, từng có chuyến phiêu lưu ngắn tại Santos (Brazil). Anh chính là nguồn cảm hứng tạo nên bộ truyện tranh nổi tiếng Captain Tsubasa.
Sự xuất hiện của Miura tạo nên cơn sốt không chỉ ở Italia mà còn ở châu Á. Người Nhật Bản chú ý đến Genoa nhiều hơn, thường ngồi trước máy thu hình để theo dõi “Il Grifone” thi đấu. Về phần đội chủ sân Luigi Ferraris, đây là một món hời. Spinelli không tốn chi phí lớn để đưa Miura sang châu Âu, nhưng thu về rất nhiều tiền nhờ những bản hợp đồng quảng cáo với đối tác từ Nhật Bản.
Ở chiều ngược lại, Lajos Detari, Marciano Vink và Dan Petrescu phải rời Italia. Roberto Murgita cũng được bán cho Vicenza, Luca Cavallo và Massimiliano Corrado chuyển đến Perugia, Davide Nicola và Gianluca Berti cập bến Ancona. Trước khi thị trường chuyển nhượng đóng cửa, Nicola Caricola chuyển sang khoác áo Torino, còn Gianluca Spagnulo gia nhập Pescara.
Franco Scoglio không thể cứu Genoa
Trước khi mùa giải bắt đầu, người hâm mộ Genoa đặt niềm tin tuyệt đối vào HLV Scoglio. Niềm tin ấy đến nhờ những lời khẳng định của nhà cầm quân 53 tuổi. Cụ thể, ông tuyên bố mình trở lại sân Luigi Ferraris để vực dậy đội bóng nhờ vận may trong quá khứ, sẽ xây dựng lối chơi dựa vào kinh nghiệm và sự linh hoạt của các cầu thủ.
Sơ đồ được Scoglio sử dụng thường xuyên là 5-3-2, sẽ chuyển sang 3-5-2 khi cần giữ bóng. Stefano Tacconi được giao nhiệm vụ trấn giữ khung thành. Thủ quân Vincenzo Torrente kết hợp với Gianluca Signorini và cầu thủ trẻ Fabio Galante tạo thành bộ ba trung vệ. Hành lang phải thuộc về Gennaro Ruotolo, còn cánh đối diện do Giovanni Francini và Davide Delli Carri thường xuyên trấn giữ. Dario Marcolin và Roberto Onorati trở thành cặp đôi mezzala, chơi 2 bên của regista Mario Bortolazzi. Trên hàng công, John van’t Schip phối hợp ăn ý với Kazuyoshi Miura và “sát thủ vòng cấm” Thomas Skuhravy. Marco Nappi, Michele Padovano là giải pháp thay thế. Sang tháng 10, hàng tiền vệ được củng cố nhờ sự xuất hiện của Manicone từ Inter Milan. Scoglio cũng mạo hiểm hơn, chuyển sang sơ đồ 4-3-3 trong một số trận đấu.
Tín hiệu khởi sắc đến từ những trận đầu tiên ở Coppa Italia. “Il Grifone” loại Cesena ở vòng 2 với thắng lợi 1-0 tại sân Dino Manuzi và 2-0 tại Luigi Ferraris. Kết quả này đưa đội bóng vùng Liguria thẳng tiến vào vòng 1/8.
Serie A bắt đầu từ ngày 4/9/1994. Ở vòng đầu tiên, Genoa chạm trán AC Milan tại San Siro. HLV Scoglio gây bất ngờ khi điền tên Miura vào đội hình xuất phát. Điều này thu hút sự chú ý của các nhiếp ảnh gia và khiến hàng triệu người dân Nhật Bản phấn khích. “Kazu” di chuyển tốt nhưng không có pha dứt điểm nào và buộc phải rời sân sau pha vào bóng mạnh của Franco Baresi. Trận đấu kết thúc với tỷ số 1-0 cho AC Milan nhờ bàn thắng của Marco Simone trong hiệp hai. Sau ngày khai màn, Genoa có thêm 3 trận liên tiếp không thắng. Họ hòa Fiorentina 1-1, nhận thất bại 0-3 trước AS Roma tại Olimpico và hòa Napoli 3-3 trên sân nhà Luigi Ferraris. “Il Grifone” sở hữu vỏn vẹn 2 điểm, đứng áp chót trên bảng xếp hạng.
Đặt mua áo đấu mùa 2021/22 của Genoa tại đây
Tuy nhiên, Genoa không khủng hoảng. Vào thời điểm khó khăn nhất, họ bất ngờ giành 2 chiến thắng liên tiếp, khiến tình hình ổn định trở lại. Đầu tiên là thắng lợi 3-1 trước Reggiana tại Luigi Ferraris vào ngày 2/10/1994. Skuhravy mở tỷ số bằng cú đánh đầu ngoạn mục sau đường tạt từ cánh trái của Onorati. Bàn thứ hai đến từ pha dứt điểm tuyệt vời không kém của cầu thủ chạy cánh phải Bortolazzi. Đến phút 82, Skuhravy hoàn tất cú đúp bàn thắng bằng đầu của mình. Lần này, người kiến tạo cho cầu thủ người Cộng hòa Séc là Bortolazzi.
Vết gợn duy nhất trong chiến thắng của Genoa là việc hậu vệ Francini phải rời sân bằng cáng. Song 3 điểm có được trước Reggiana giúp thầy trò Scoglio giải tỏa tâm lý. Hai tuần sau, họ tiếp tục đánh bại Brescia ngay tại sào huyệt Mario Rigamonti của đối thủ. Delli Carri đá thay vị trí của Francini và để lại ấn tượng bằng pha đánh đầu nâng tỷ số lên 2-1 sau quả đá phạt trực tiếp. Trước đó, Skuhravy tận dụng sự hỗn loạn trước khung thành Brescia để khai thông thế bế tắc, còn Gallo gỡ hòa cho đội chủ nhà trong hiệp hai.
Bảng xếp hạng mỉm cười với các chàng trai của Scoglio. Họ leo lên giữa bảng, có cùng 8 điểm với Inter Milan. Điều ấy vô tình đánh lừa ban lãnh đạo Genoa về việc đội bóng có thể vượt qua khó khăn. Ở vòng đấu tiếp theo, họ trắng tay trước Lazio sau trận thua 1-2 tại Luigi Ferraris. Kế đến, họ bị Bari vùi dập 1-4 tại San Nicola. Sang vòng 9, “Il Grifone” gây bất ngờ lớn. 2 bàn thắng của Van’t Schip và Ruotolo giúp họ đánh bại Inter Milan 2-1 trên sân nhà, leo lên vị trí thứ 12 với 11 điểm. Song như đã nói, đây chỉ là bất ngờ. Sau thắng lợi ấy, Genoa thua liền 2 trận trước Cagliari và Cremonese. Họ rơi xuống vị trí thứ 15, đồng nghĩa với một suất xuống hạng nếu không thể cải thiện thành tích.
Đội quân của Scoglio để lộ vấn đề lớn. Skuhravy thi đấu liên tục từ trận này sang trận khác và nhà cầm quân 53 tuổi không có sự thay thế. Việc để Nappi và Padovano rời sân Luigi Ferraris vào tháng 11/1994 càng khiến Genoa gặp khó khăn hơn, giống như họ đang tự bắn vào chân mình. Đứng trước tình thế nguy cấp, Chủ tịch Spinelli có một quyết định táo bạo: sa thải Scoglio, trao cơ hội dẫn dắt Genoa cho Giuseppe Marchioro, người vừa bị Reggiana đá ra đường.
Genoa mắc sai lầm
Một sự thay thế thảm họa. Cựu HLV AC Milan khiến phòng thay đồ của “Il Grifone” trở nên hỗn loạn khi yêu cầu thủ môn đẳng cấp Tacconi lên băng ghế dự bị, nhường vị trí cho chàng trai trẻ Micillo. Quá ấm ức, người gác đền 37 tuổi tuyên bố giã từ sự nghiệp cầu thủ. Ngày 12/12/1994, đội ngũ truyền thông của Genoa ban hành thông cáo báo chí: “Sau cuộc họp giữa Chủ tịch Spinelli và cầu thủ Tacconi, một thỏa thuận được thống nhất. Thủ môn này được miễn trách nhiệm cống hiến cho Genoa. Phía đội bóng sẽ trả lương cho Tacconi đến hết mùa giải 1994/95, hoặc đến khi anh tìm được đội bóng mới”.
HLV Marchioro khởi đầu không suôn sẻ. Ngay trong ngày đầu tiên ông trực tiếp chỉ đạo, Genoa nhận thất bại 2-3 trong trận Derby della Lanterna. Miura mở tỷ số, và đó là bàn thắng duy nhất của anh trên đất Italia. Ở 2 trận tiếp theo, Genoa xuất sắc cầm hòa Parma và Juventus. Song sau đó họ lại nhận thất bại 1-2 trước đối thủ cạnh tranh suất trụ hạng Foggia, 1-3 trước Fiorentina, 0-1 trước Napoli; hòa 0-0 với Torino, 1-1 với AC Milan và thắng Padova 2-1, AS Roma 1-0. Như vậy, trong 10 trận đầu tiên dẫn dắt Genoa, Marchioro chỉ có được 2 chiến thắng, rơi xuống nhóm “cầm đèn đỏ”. Skuhravy, chân sút chủ lực dưới thời Scoglio, chỉ ghi được vỏn vẹn 2 bàn trong giai đoạn này.
Bên ngoài sân cỏ, một bi kịch liên quan đến Genoa làm rúng động cả bóng đá Italia. Ngày 29/1/1995, trước thời điểm cuộc tiếp đón AC Milan dự kiến diễn ra, một người hâm mộ Genoa tên là Vincenzo bị đâm 5 nhát dao bên ngoài sân Luigi Ferraris. Chàng trai 24 tuổi người Tây Ban Nha đi về cõi vĩnh hằng mà không thể theo dõi đội bóng thân yêu của mình thi đấu. Tâm lý của các CĐV, cầu thủ hai đội đều bị ảnh hưởng và trận đấu bị hoãn lại. Tên sát nhân được tìm thấy ngay ngày hôm sau. Để tưởng nhớ Vincenzo, mọi hoạt động bóng đá trong tuần tiếp theo ở Italia đều tạm dừng. Cuối cùng, trận đấu giữa Genoa và AC Milan được dời sang ngày 15/2/1995.
Sau thất bại trước Napoli ở vòng 21, “Il Grifone” lần lượt vượt qua Reggiana và Brescia với tỷ số tối thiểu. 2 chiến thắng liên tiếp mang đến niềm tin cho các tifosi yêu mến Genoa. Đội bóng của họ leo lên vị trí thứ 13 và dường như đã vượt qua thời điểm khó khăn của mùa giải. Nhưng không, nỗi lo lắng nhanh chóng ập đến. Thủ môn Micillo bị chấn thương từ trận gặp Reggiana, phải nghỉ thi đấu dài hạn, buộc HLV Marchioro phải sử dụng Giampaolo Spagnulo, người vừa trở về từ Pescara sau khi kết thúc hợp đồng cho mượn. Đến ngày 19/3/1995, Genoa bị Lazio vùi dập 0-4 tại Olimpico. Chủ tịch Spinelli quá tức giận, liền ký quyết định sa thải HLV Marchioro.
Thêm một sai lầm khác
Claudio Maselli được Spinelli tin tưởng, giao nhiệm vụ dẫn dắt Genoa. Nhà cầm quân 44 tuổi từng ngồi vào “ghế nóng” tại sân Luigi Ferraris ở mùa giải 1993/94, trước khi phải nhường lại cho Franco Scoglio. Maselli rất hiểu Genoa, bởi ông từng có 6 năm khoác áo và sau đó làm HLV đội trẻ của “Il Grifone”. Song điều đó đồng nghĩa với việc ông không thể mang lại sự tươi mới trong lối chơi. Đúng như dự đoán, Genoa của Maselli khởi đầu với 4 trận không thắng: hòa Bari 1-1, thua Inter Milan 1-2, hòa Cagliari 1-1 và thua đối thủ cạnh tranh suất trụ hạng Cremonese 1-4. Chuỗi thành tích tệ hại khiến đội bóng thành Genova quay trở lại khu vực xuống hạng.
Chuỗi trận đáng quên ấy kết thúc bằng thắng lợi 2-1 trong trận Derby della Lanterna. Van’t Schip và Skuhravy lập công, giúp Genoa vượt qua Sampdoria. Một tuần sau, họ gây bất ngờ khi cầm hòa đội nhì bảng Parma 0-0. Tuy nhiên, khi niềm hy vọng vừa nhen nhóm trở lại, Genoa phải nhận gáo nước lạnh. Trên sân nhà Luigi Ferraris, thầy trò Maselli bị đội đầu bảng Juventus vùi dập 0-4. Cả 4 bàn thắng của “Lão phu nhân” ở trận này đều được ghi trong hiệp hai.
Đến lúc này, Serie A chỉ còn 3 vòng đấu nữa là kết thúc, và Genoa gần như tuyệt vọng. Trên bảng xếp hạng, Brescia có 12 điểm, chắc chắn xuống Serie B. Reggiana nối gót đội bóng vùng Lombardia nói lời tạm biệt giải đấu, với chỉ 2 điểm nhiều hơn. Foggia và Genoa cùng có 33 điểm. Xếp ngay phía trên lần lượt là Cremonese (35 điểm) và Padova (39 điểm). Serie A khi ấy có đến 4 suất xuống hạng. Nếu đội đứng thứ 15 và 14 bằng điểm, một trận play-off được tổ chức để tìm ra chủ nhân của tấm vé trở về Serie B cuối cùng.
Ở vòng 32, Genoa khiến Foggia tiến gần đến tấm vé xuống hạng thứ ba khi đánh bại đội bóng này với tỷ số đậm 3-0 ngay tại Luigi Ferraris. Van’t Schip, Skuhravy và Ruotolo ghi bàn, mang đến niềm hy vọng lớn cho “Il Grifone”. Ở một diễn biến khác, Cremonese cũng được nở nụ cười hạnh phúc khi vùi dập Padova 3 bàn không gỡ. Kết quả này khiến Padova đánh mất lợi thế trong cuộc chiến trụ hạng. Họ bị Genoa, Cremonese thu hẹp khoảng cách xuống chỉ còn 3 và 1 điểm. Cuộc chiến trở nên gay cấn hơn bởi Padova và Genoa sẽ chạm trán với nhau trên sân Euganeo ở vòng đấu áp chót.
Ngày ấy đã đến. Đầu hiệp hai, Genoa vượt lên dẫn trước nhờ bàn thắng của Ruotolo. Sau đó, trước sự cổ vũ của hàng vạn người hâm mộ, Padova vùng lên mạnh mẽ. Phút 70, hậu vệ cánh Gabrieli gỡ hòa cho Padova. Tỷ số 1-1 được giữ nguyên cho đến khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, khiến mọi chuyện càng căng thẳng. Cremonese bước qua cửa thoát hiểm sau khi đánh bại Brescia 1-2, trong khi Foggia tiếp tục thua trận và trở thành chủ nhân của tấm vé xuống hạng thứ ba. Lúc này, Cremonese đứng thứ 15 với 41 điểm. Padova có 40 điểm, xếp ngay phía sau. Genoa chỉ có 37 điểm và nguy cơ trở lại Serie B đang hiện ra trước mắt.
Ở vòng đấu cuối cùng, Genoa sẽ tiếp đón Torino, còn Padova hành quân đến sân San Siro để chạm trán Inter Milan, đội bóng đang cạnh tranh suất dự UEFA Cup. Nhiệm vụ của thầy trò Maselli là phải giành chiến thắng trước “Il Toro” và chờ đợi Inter Milan có được trọn vẹn 3 điểm trên sân nhà. Vì lý do này, Genoa nhập cuộc đầy quyết tâm. Thủ môn Luigi Simoni liên tục nỗ lực cứu thua, đặc biệt là tình huống dứt điểm đưa bóng chệch cột dọc của Fabio Galante. Massimo Ciocci cũng liên tục “nã pháo” trong lần hiếm hoi được sát cánh cùng Skuhravy từ đầu trận.
Khung thành của Torino đứng vững trong hiệp một, nhưng nhanh chóng sụp đổ vào đầu hiệp hai. Skuhravy ghi dấu ấn trên bảng tỷ số bằng “đặc sản” đánh đầu của mình. Tỷ số 1-0 được giữ nguyên cho đến khi tiếng còi mãn cuộc vang lên. Các cầu thủ Genoa trở về phòng thay đồ để nghe diễn biến ở sân San Siro.
Tín hiệu nhanh chóng được truyền về qua sóng radio. Trận đấu diễn ra muộn hơn giữa Inter Milan và Padova đang có tỷ số hòa 1-1. Nếu kết quả này được giữ nguyên, Genoa sẽ xuống hạng. Bầu không khí hồi hộp lan từ các khán đài đến phòng thay đồ. Không ai rời khỏi vị trí của mình, tất cả cùng nín thở chờ đợi. Inter Milan cần một chiến thắng để có vé dự UEFA Cup. Và rồi, bất ngờ xảy ra. Phút 90, Nerazzurri được hưởng phạt góc. Bình luận viên Sandro Ciotti gào thét điên cuồng: “Sosa thực hiện cú sút từ cột cờ trúng vào cột dọc gần nhất, và Delvecchio mang về bàn thắng!”.
Pha đánh đầu của Delvecchio giúp Inter Milan giành trọn vẹn 3 điểm. Mauro Sandreani, HLV của Padova, gần như ngất xỉu trên băng ghế dự bị. Trong khi đó, tại sân Luigi Ferraris, người hâm mộ Genoa như bùng nổ. Sự căng thẳng trôi qua, thay thế bằng những tiếng reo hò. Genoa vẫn còn hy vọng trụ hạng thông qua trận play-off. Toàn đội trở lại sân để cảm ơn người hâm mộ. Đội trưởng Signorini bật khóc, quỳ xuống sân trước sự chứng kiến của nhóm CĐV cuồng nhiệt Curva Nord. Số 6 của “Il Grifone” nhận xét: “Padova đạt được kết quả phi thường. Trận play-off là cách tốt nhất để xem ai xứng đáng ở lại Serie A”.
HLV Maselli mạnh mẽ tuyên bố: “Bây giờ, quyền tự quyết quay trở lại với chúng tôi. Dĩ nhiên, Padova cũng vậy. Song ít nhất chúng tôi vẫn có thể giành chiến thắng mà không cần trông chờ vào kết quả của đội nào khác. Song sự hưng phấn cần phải nhanh chóng trôi qua. Chúng tôi vẫn chưa trụ hạng”.
Cái kết cay đắng
Genoa và Padova đều có 40 điểm sau vòng đấu cuối cùng. Số phận của họ được định đoạt bằng trận play-off vào ngày 10/6/1995, tại sân Artemio Franchi (Firenze). Trên khán đài, người hâm mộ đến từ Genova đông hơn nhóm CĐV từ Veneto rất nhiều.
HLV Maselli tỏ vẻ thận trọng khi sử dụng sơ đồ 5-3-2. Thủ môn Spagnulo tiếp tục đứng trước khung thành. Caricola, Signorini và Galante tạo thành bộ ba trung vệ. Torrente và Marcolin trấn giữ 2 cánh. Bortolazzi đảm nhiệm vai trò tiền vệ trung tâm, được Ruotolo và Onorati hỗ trợ ở hai bên. Trên hàng công, bộ đôi Van’t Schip và Skuhravy.
Phút 19, nỗi lo đến với “Il Grifone”. Giuseppe Galderisi phát động tấn công, đưa bóng sang cánh trái cho Michel Kreek. Trung vệ này liền tạt vào trong, giúp Goran Vlaovic đánh đầu ngoạn mục, mở tỷ số trận đấu cho Padova. Genoa ngay lập tức vùng lên, chiến đấu bằng cả trái tim mình. Mười phút sau, họ đáp trả bằng bàn gỡ hòa. Từ quả tạt tuyệt vời của Van’t Schip, Skuhravy lao xuống, đánh đầu tung lưới thủ môn Bonaiuti. Đây là lần thứ 13 anh điền tên mình lên bảng tỷ số trong mùa giải 1994/95, và cũng là lần cuối cùng ở Serie A. Hiệp một kết thúc với tỷ số hòa 1-1.
Sang hiệp hai, Padova tấn công mạnh mẽ hơn. Chỉ có những pha cứu thua của thủ môn Spagnulo mới giúp Genoa không để thủng lưới. Trận đấu kéo sang 30 phút của hiệp phụ nhưng vẫn không có thêm bàn thắng được ghi. Loạt penalty được sử dụng. Đây là lần đầu tiên Serie A phải dùng cách này để quyết định tấm vé trụ hạng.
Ở 5 lượt sút đầu tiên, mỗi bên đều có một lần thất bại. Fontana của Padova và Marcolin của Genoa là những người mắc sai lầm. Nói đúng hơn, Spagnulo và Bonaiuti đã xuất sắc cản phá trong những tình huống ấy. Kết cục cay đắng đến với Genoa ở lượt sút thứ 6. Galante đưa bóng đi vọt xà ngang, trong khi Kreek điềm tĩnh đánh bại Bonaiuti.
Tiếng còi mãn cuộc từ trọng tài Pietro Ceccarini vang lên. Genoa trở lại Serie B sau một mùa giải đầy khó khăn. 3 người hâm mộ “Il Grifone” không thể chịu đựng cú sốc và phải nhập viện vì đau tim. Các CĐV và cầu thủ Padova ăn mừng cuồng nhiệt. Bên kia chiến tuyến, những giọt nước mắt cay đắng lăn trên khuôn mặt thầy trò ông Maselli. Khi ấy, họ không thể ngờ rằng Genoa sẽ còn vướng vào bi kịch lớn hơn: Genoa mất 12 năm để được hít thở bầu không khí Serie A.
(Lược dịch từ bài “L’ultima volta che il Genoa retrocesse in Serie B: quando Skuhravy e compagni persero lo spareggio col Padova” trên tờ Goal).
