Claudio Taffarel: Trui rèn ở Serie A và gieo sầu cho tuyển Italia

Bước ra ánh sáng từ mùa hè Italia 1990, gây ấn tượng mạnh trên sân cỏ Serie A rồi sau đó cùng tuyển Brazil đánh bại đội quân Azzurri trong trận chung kết World Cup 1994. Đó là câu chuyện của Claudio Taffarel.

Cho đến bây giờ, có một khoảnh khắc khiến người hâm mộ bóng đá Italia đau lòng dù đã diễn ra cách đây tròn 30 năm. Trong buổi chiều tại Pasadena, Roberto Baggio cúi đầu xuống thảm cỏ xanh, hai tay chống hông như chết lặng. Trước đó vài giây, anh đá hỏng quả phạt đền và chấm dứt giấc mơ vô địch World Cup lần thứ tư của đội quân thiên thanh, điều mà họ cần thêm 12 năm để làm được. Baggio là nguồn cảm hứng của tuyển Italia trong suốt chiến dịch World Cup 1994 trên đất Mỹ, nhưng rồi chính anh lại trở thành cái tên bị đem ra “tế thần” sau trận chung kết. Số phận quả thực quá nghiệt ngã với Roby.

Song “Tóc đuôi ngựa thần thánh” không phải là nhân vật chính duy nhất trong bức ảnh ghi lại khoảnh khắc đó. Ở xung quanh Baggio và gần khung thành hơn anh, có một người khác đang quỳ gối, giơ hai tay lên trời, cảm xúc vỡ òa hạnh phúc. Đó chính là thủ môn của tuyển Brazil và người đã trở nên quen thuộc với bóng đá Italia khi đang thuộc biên chế Reggiana: Claudio Andre Taffarel.

Năm ấy, Taffarel 28 tuổi và trở thành cầu thủ duy nhất của đội bóng vùng Emilia-Romagna bước lên đỉnh thế giới. Một mốc son chói lọi trong sự nghiệp của thủ môn người Brazil. Cho đến khi giã từ màu áo Selecao, anh có 101 lần cống hiến cho đội tuyển quốc gia, lần cuối cùng đến ở một trận chung kết World Cup khác, với tuyển Pháp vào 4 năm sau. Hiện tại, chỉ có Cafu, Roberto Carlos, Dani Alves, Neymar và Thiago Silva khoác áo tuyển Brazil nhiều hơn Taffarel.

Nhưng tại sao một thủ môn số một của tuyển Brazil lại khoác áo Reggiana, đội bóng mới thăng hạng Serie A? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta hãy quay ngược thời gian về lại mùa hè năm 1990.

Từ World Cup 1990 đến Serie A

Tại World Cup với những đêm huyền ảo trên đất Italia, tuyển Brazil trao cơ hội cho một thủ môn trẻ đứng trước khung thành. Taffarel, chàng trai với mái tóc vàng, điềm tĩnh và có phong cách không giống với phần lớn các cầu thủ Nam Mỹ. Bất chấp việc đội quân áo vàng xanh bị đại kình địch Argentina đánh bại ở vòng 1/8, màn trình diễn của anh vẫn thu hút sự chú ý của các đội bóng Italia.

Parma, tân binh của Serie A, dành cho Taffarel sự quan tâm đặc biệt. Đó là thời điểm mà ngay cả một đội bóng mới thăng hạng ở Italia cũng đủ khả năng chiêu mộ các cầu thủ từ những ĐTQG danh giá nhất thế giới. Gheorghe Hagi suýt nữa cập bến Brescia từ sau mùa hè World Cup. Enzo Francescoli đang khoác áo Cagliari. Mazinho xuất hiện ở Lecce, Gustavo Dezotti gia nhập Cremonese. Sau đó, Branco cập bến Genoa, Pedro Troglio đến Ascoli. Và còn rất nhiều ngôi sao khác đã đến, tỏa sáng trên sân cỏ Serie A.

Quay trở lại với Parma. Đội bóng của Chủ tịch Calisto Tanzi quyết định chiêu mộ 3 ngoại binh từng tham dự World Cup 1990 để cạnh tranh trong mùa giải đầu tiên trở lại Serie A, bao gồm hậu vệ người Bỉ – George Grun, tiền đạo người Thụy Điển – Tomas Brolin và tất nhiên, thủ môn người Brazil – Claudio Taffarel. Trong đó, sự xuất hiện của Taffarel khiến dư luận sục sôi. Nhiều người chưa hiểu tại sao Parma lại phí một suất ngoại binh cho vị trí thủ môn, trong bối cảnh bóng đá Italia không thiếu những người gác đền tài năng. Một số tờ báo phân tích rằng bản hợp đồng này mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho nhà Tanzi nhiều hơn là kết quả trên sân cỏ của Parma. Suy luận ấy có cơ sở bởi tập đoàn Parmalat ngày càng nổi tiếng ở Brazil.

Đội chủ sân Ennio Tardini giữ im lặng và đáp trả sự nghi ngờ bằng những con số thống kê. Trong 2 mùa giải đầu tiên tại vùng Emilia-Romagna, Taffarel không bỏ lỡ bất kỳ trận đấu nào tại Serie A của Parma. “Đội quân thập tự” thi đấu 68 trận và vị trí của thủ môn người Brazil là bất khả xâm phạm.

Tuy nhiên, mọi chuyện đã thay đổi vào mùa hè năm 1992, thời điểm Parma chào đón một ngoại binh khác – Faustino Asprilla. Theo quy định, mỗi đội bóng chỉ được sử dụng tối đa 3 cầu thủ ngoại quốc trong một trận đấu ở Serie A. Parma không thể để Asprilla ngồi chơi xơi nước. Vai trò của Grun và Brolin cũng không kém phần quan trọng. Vì vậy, Taffarel phải chấp nhận ngồi ngoài sân, nhìn Luca Bucci đứng trước khung gỗ.

Nhưng tình trạng này không thể kéo dài mãi. Kết thúc mùa giải 1992/93, Taffarel đứng trước hai sự lựa chọn: an phận dự bị tại Ennio Tardini hoặc gia nhập một đội bóng khác. Thủ môn 27 tuổi khát khao được góp mặt ở World Cup 1994. Để làm được điều đó, anh phải đứng trước khung gỗ thường xuyên ở cấp độ CLB. Vì vậy, khi nhận được lời đề nghị từ Reggiana, Taffarel gật đầu ngay lập tức.

Reggiana cũng thuộc vùng Emilia-Romagna, mới giành vé thăng hạng Serie A nhưng giàu tham vọng không kém Parma thời trước. Taffarel được đánh giá cao nhờ kinh nghiệm thi đấu ở hạng cao nhất trong hệ thống giải VĐQG Italia. Ban đầu, ban huấn luyện Reggiana rất căng thẳng trong việc lựa chọn nhân sự. Ngoài Taffarel họ đã có sẵn 3 ngoại binh gồm ngôi sao người Bồ Đào Nha – Paulo Futre, cầu thủ người Romania – Dorin Mateut và tiền đạo người Thụy Điển – Johnny Ekstrom. Tuy nhiên sau đó, Futre dính chấn thương nặng và “cơn đau đầu” được giải quyết.

Ở mùa giải 1993/94, Taffarel chơi 31/34 trận, góp công giúp Reggiana trụ hạng. Nhờ vậy, anh vẫn giữ được vị trí số một nơi khung gỗ của tuyển Brazil. Phần còn lại là lịch sử. Selecao đánh bại Italia trong trận chung kết World Cup tại Pasadena và Taffarel trở thành người hùng. Trước khi Baggio sút bóng thẳng lên bầu trời xanh ở loạt luân lưu định mệnh, chính Taffarel đã cản phá thành công một cú sút khác đến từ chân của Daniele Massaro.

Nỗi niềm của “kẻ phản diện bất đắc dĩ”

Kết thúc kỳ World Cup trên đất Mỹ, Reggiana và Taffarel đều muốn tiếp tục gắn bó với nhau. Bốn năm sống ở Italia là đủ để nhà vô địch thế giới yêu mến đất nước ven bờ Địa Trung Hải này, đặc biệt là vùng Emilia-Romagna. Tình yêu ấy lớn đến mức anh sẵn sàng thi đấu cho Reggiana chỉ vài tuần sau khi trở về Reggio Emilia, thậm chí đảm nhận vai trò tiền đạo.

Song dù Trái Đất ngừng quay, Taffarel vẫn là người Brazil. Nhiều tifosi rất tức giận khi chứng kiến một ngườl vừa đánh bại đội tuyển thân yêu của họ nhưng vẫn còn nhởn nhơ chơi bóng ở Italia. Tại quê nhà, dư luận cũng gây sức ép để Taffarel trở về. Không mất nhiều thời gian, người hùng của Selecao nhận lời chuyển đến Atletico Mineiro.

Trong 4 mùa giải tại sân Mineirao, Taffarel đã khẳng định đẳng cấp của thủ môn số một của bóng đá Brazil. Vị trí của anh tại Selecao cũng không hề suy chuyển. Taffarel cùng đội quân áo vàng xanh vô địch Copa America 1997 và thẳng tiến vào trận chung kết World Cup 1998. Thế nhưng lần này, Taffarel đã trải qua cơn ác mộng. Tuyển Brazil thất bại 0-3 trước chủ nhà Pháp trong trận đấu vẫn còn nhiều bí ẩn chưa thể lý giải, đặc biệt là sức khỏe của “người ngoài hành tinh” Ronaldo de Lima.

Kết thúc Ngày hội bóng đá thế giới, Taffarel trở lại châu Âu để gia nhập Galatasaray. Trên đất Thổ Nhĩ Kỳ, anh có thêm 2 danh hiệu VĐQG và đặc biệt là chức vô địch UEFA Cup ở mùa giải 1999/2000. Sau đó, anh còn cùng Galatasaray đánh bại “gã khổng lồ” Real Madrid để giành UEFA Super Cup – những chiến tích không thể ngọt ngào hơn với một cầu thủ đã 34 tuổi.

Trở về Italia và giã từ sự nghiệp

Trong buổi hoàng hôn của sự nghiệp, Taffarel tìm về với Parma. Sau khi Gianluigi Buffon được bán cho Juventus, đội bóng vùng Emilia-Romagna đặt niềm tin vào Sebastien Frey cho vị trí người gác đền số một, còn Taffarel sẽ đóng vai trò dự bị. Ở mùa giải 2001/02, anh ra sân 5 trận ở Serie A và 8 trận ở Coppa Italia. Kỷ niệm đáng nhớ cuối cùng của anh là thắng lợi trong trận chung kết lượt về Coppa Italia với Juventus. Hôm ấy, sau khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, Taffarel lại quỳ gối, hai bàn tay hướng lên trời giống như ở kỳ World Cup trên đất Mỹ. Ở gần anh vào lúc ấy, có một người đang tuyệt vọng. Đó không phải Roberto Baggio, mà là Pavel Nedved.

Sang mùa giải 2002/03, Taffarel không được HLV Cesare Prandelli sử dụng ở Serie A dù chỉ một lần. Coppa Italia mới là đấu trường chính của “lão tướng” người Brazil nhưng Parma của anh dừng bước ngay từ vòng 1/16. Do đó, anh kết thúc mùa giải với chỉ 2 lần ra sân. Đến mùa hè, hai bên quyết định không gia hạn hợp đồng.

Chia tay Parma, Taffarel xuôi về phương nam và cập bến Empoli. Đội bóng vùng Toscana vừa thăng hạng Serie A, bán thủ môn số một Gianluca Berti cho Palermo và đặt niềm tin vào nhà vô địch World Cup 1994. Thế nhưng, mối duyên giữa 2 bên kết thúc ngay từ khi mùa giải chưa bắt đầu. Vào một ngày tháng 7, Taffarel lái xe đến tham gia buổi tập đầu tiên cùng đội bóng mới. Trên đường đi, chiếc xe của anh bị hỏng nhẹ và mọi chuyện không có gì nghiêm trọng. Tuy nhiên, Taffarel cho rằng đó là thông điệp của vũ trụ. Ít ngày sau, anh tuyên bố trước truyền thông: “Tôi rất xin lỗi Empoli, nhưng sự cố với chiếc xe khiến tôi phải suy nghĩ. Tôi nhận ra rằng sự nghiệp cầu thủ của mình đã đến lúc nên dừng lại”.

Taffarel đưa ra quyết định rất nhanh. Nhưng niềm đam mê của anh với trái bóng tròn chưa bao giờ kết thúc. Năm 2011, anh nhận lời làm HLV thủ môn tại đội bóng cũ Galatasaray. Đến nay, anh đang kiêm nhiệm vai trò HLV thủ môn ở CLB Liverpool và tuyển Brazil. Trong số những cậu học trò của Taffarel, có hai cái tên đã thể hiện đẳng cấp vượt trội: Alisson Becker và Ederson Moraes.

(Lược dịch từ bài “L’unica volta del Bologna in Champions: quando i felsinei furono eliminati dalla monetina“ trên trang Goal).