Stefano Pioli và khúc cua định mệnh với Juventus

Trước khi làm HLV, Stefano Pioli từng là một hậu vệ được đánh giá rất cao. Ông gia nhập Juventus khi còn rất trẻ và giành được nhiều danh hiệu trong 3 năm cống hiến cho “Lão phu nhân”.

Khúc cua định mệnh

Mùa giải 1983/84, Parma, đội bóng đang chơi ở Serie C, vừa cầm hòa Reggiana trong trận derby vùng Emlia-Romagna. Sau trận đấu ấy, Pioli được yêu cầu chuẩn bị hành trang gọn gàng, bởi sắp có một chuyến đi bất ngờ chờ đợi ông. Điểm đến tiếp theo là thành Milan. Trải qua nhiều tháng quan sát, các tuyển trạch viên của Inter Milan quyết định đẩy nhanh tiến độ, đưa chàng hậu vệ trẻ về sân Giuseppe Meazza. Họ không thể chờ đợi thêm, bởi Pioli cũng đang được nhiều đội bóng khác nhòm ngó.

Pioli ở 18 tuổi lẻ, cùng cha Pasquino và Giám đốc thể thao Riccardo Sogliano lái chiếc A1 hướng thẳng tới thủ phủ vùng Lombardia. Trên đường đến kinh đô thời trang, ông cảm thấy trong lòng hưng phấn đến lạ. Cũng phải thôi, Inter Milan là “gã khổng lồ” của bóng đá Italia và một chữ ký sau ít giờ nữa có thể làm thay đổi toàn bộ sự nghiệp của cầu thủ người Parma.

Thế nhưng, Pioli và Inter Milan sẽ chẳng ký chung một văn bản nào vào thời điểm ấy. Bước ngoặt đã xuất hiện khi chiếc xe được lái bởi Sogliano di chuyển đến một nơi gần Piacenza. Họ dừng lại không phải để đổ xăng, mà để nghe một cuộc điện thoại. Khoảnh khắc Sogliano nhấc máy lên đã khiến cuộc đời cầu thủ của Pioli thay đổi mãi mãi. Ở đầu dây bên kia, Juventus cố gắng thuyết phục vị quan chức của Parma và cướp chàng trai trẻ từ tay Inter Milan.

Khi trở lại ô tô, Sogliano nói với những người trên xe rằng kế hoạch của họ đã thay đổi. Toàn đoàn sẽ không đến Milan nữa, bởi Juventus đã đưa ra lời đề nghị hấp dẫn hơn. Cuối cùng, tương lai của Pioli không nằm trong cái bóng của Duomo di Milano, mà là trong cái bóng của Mole Antonelliana.

Pioli chung hàng ngũ với những biểu tượng

Juventus muốn cạnh tranh rất quyết liệt với nhà đương kim vô địch AS Roma để giành Scudetto thứ 21. Vì vậy, họ quyết định đặt lên bàn đàm phán 1 tỷ lire để có được Pioli. Con số này khiến nhiều người ngã ngửa, bởi Pioli chưa tròn 19 tuổi, đang thi đấu ở tận Serie C và chưa từng khoác áo đội bóng nào khác ngoài Parma.

Nhưng “Lão phu nhân” có toan tính của riêng mình. Trong suốt chiều dài lịch sử, không ít lần họ tạo nên nhà vô địch bằng cách đưa về những cầu thủ trẻ rồi để họ thi đấu bên cạnh những gương mặt mang tính biểu tượng. Ở Turin khi ấy, Claudio Gentile vừa nói lời chia tay sau 10 năm cống hiến, Giuseppe Furino cũng kết thúc sự nghiệp kéo dài 15 năm, còn Gaetano Scirea đã bước qua ngưỡng 30 tuổi. Ban lãnh đạo Juventus hiểu rằng họ cần phải gấp rút tìm kiếm cái tên kế thừa di sản.

Pioli có đủ mọi yếu tố cần thiết để bước vào thế giới của Juventus. Ông còn trẻ, mạnh mẽ, thanh lịch và biết cách hành xử đúng đắn. Trên sân, ông thể hiện hình ảnh của một trung vệ đầy rắn rỏi, không ngại va chạm. Bên ngoài sân cỏ, ông trở thành một con người mẫu mực, chưa bao giờ vướng vào scandal hay làm những điều sai trái. Trong mắt nhiều chuyên gia, Pioli sinh ra để dành cho Juventus.

Tại Turin, Pioli cố gắng giữ sự bình thản, không để bị choáng ngợp trước bước tiến quá nhanh của cuộc đời cầu thủ. Hằng ngày, ông ở chung phòng thay đồ với Antonio Cabrini, Marco Tardelli, Gaetano Scirea, Paolo Rossi, Zbigniew Boniek và Michel Platini. Chàng trai trẻ biết mình có rất ít cơ hội ra sân, nhưng ông không nản chí. Thay vào đó, ông cố gắng học hỏi những kỹ năng từ những cầu thủ vĩ đại của thế giới bóng đá. Hơn nữa, ông còn ghi điểm với mọi người nhờ sự chuyên nghiệp của mình.

Cuối tháng 7, Juventus hội quân ở Villa Perosa để chuẩn bị cho mùa giải mới. Trong mỗi buổi tập, Pioli luôn là người đến sân đầu tiên. Bố mẹ của ông cũng có mặt, một phần vì Pioli chưa có bằng lái xe, một phần khác vì họ muốn hiểu rõ điều gì đang chờ đợi cậu con trai trong những ngày mới rời xa Parma. Dần dần, hậu vệ người Parma chiếm được tình cảm của các ngôi sao Juventus. Họ bước ra từ ánh hào quang, trở thành một người bình thường để chào đón Pioli vào thế giới của mình. HLV Giovanni Trapattoni và Chủ tịch Giampiero Boniperti cũng dành cho chàng tân binh cái nhìn đầy trìu mến. Ngoài ra, mọi người còn yêu cầu Pioli phải cắt ngắn mái tóc và ăn mặc thanh lịch hơn để phù hợp với phong cách của đội bóng. Tất nhiên, Pioli vui vẻ nhận lời.

“Ban đầu, tôi sợ những nhà vô địch ở đây sẽ bỏ rơi tôi. Nhưng thay vào đó, họ đã cho tôi rất nhiều lời khuyên, để tôi không còn cảm thấy sợ hãi nữa. Tôi đã có rất nhiều người anh tốt bụng ở trong đội. Bây giờ, tôi phải nỗ lực dựa vào chính khả năng của mình. Tôi biết bản thân cần phải kiên nhẫn chờ đợi và việc ngồi dự bị thường xuyên không làm tôi bận tâm. Đối với những cầu thủ trẻ như tôi, được đứng trong hàng ngũ Juventus đã là cả một niềm tuyệt vời rồi”.

Ký ức về thảm họa Heysel

Đúng như dự đoán, Pioli phải làm bạn với băng ghế dự bị suốt thời gian dài. Song không phải vì ông không tiến bộ. Ngược lại, vì tập luyện quá hăng say, Pioli đã dính một chuỗi chấn thương dai dẳng, khiến đà phát triển của ông không quá mạnh mẽ. Tuy vậy, HLV Trapattoni vẫn sẵn sàng đặt cược vào cậu học trò trẻ mỗi khi có cơ hội. Đối với chiến lược gia người Milan, Pioli rất thông minh, sở hữu thể hình tuyệt vời, lối chơi đầy tự tin và tạo cảm giác chắc chắn cần thiết.

Trong đội hình của Juventus, vai trò libero của Scirea là bất khả xâm phạm. Pioli trở thành phương án dự bị cho 3 cầu thủ đá ngay phía trên Scirea. Chỉ cần một trong số họ không thể thi đấu, Pioli là cái tên được HLV Trapattoni điền vào đội hình.

Cuối cùng, thời điểm ra mắt Juventus của Pioli đã đến. Ngày 22/8/1984, hậu vệ người Parma góp công giúp Bianconeri giữ vững mành lưới và giành chiến thắng 6-0 trước Palermo ở Coppa Italia. Đến ngày 19/9, ông có lần đầu tiên được hít thở bầu không khí ở cúp C1 châu Âu. Juventus đánh bại Liverpool 4-0. Ở 18 tuổi 335 ngày, Pioli trở thành cầu thủ trẻ nhất được điền tên vào đội hình xuất phát của Juventus ở đấu trường danh giá nhất “lục địa già”.

Sau trận đấu ấy, Pioli bắt đầu tạo dựng niềm tin tuyệt đối. Ông thường xuyên góp mặt ở cúp C1. Ở trận chung kết mùa giải 1984/85 trên sân vận động Heysel, ông cũng có tên trong danh sách đăng ký thi đấu dù đang bị chấn thương. Juventus đã vô địch sau khi vượt qua Liverpool với tỷ số 1-0. Tuy nhiên, tất cả đã bị che mờ bởi bi kịch. Sau này, Pioli có dịp hồi tưởng khi tham gia buổi phỏng vấn với tờ La Gazzetta dello Sport:

“Tôi đã ở đó và cũng là cầu thủ duy nhất nhìn thấy mọi thứ bắt đầu như thế nào. Bàn chân của tôi phải bó bột do gãy xương. Tôi ngồi trên khán đài với HLV khi vụ ẩu đả đầu tiên xảy ra ở khán đài Z. Họ ra lệnh cho chúng tôi quay xuống và tôi nhìn thấy rõ sự sụp đổ của bức tường. Trên hành lang của khu vực phòng thay đồ, nhiều người đang chảy máu đi ngang qua. Còi xe cứu thương vang lên liên hồi, nhưng chúng tôi không nhìn thấy gì ngoài những người đã tắt thở. Tôi đã xem trận chung kết với cảm xúc rối bời. Cảnh sát tiếp tục tìm cách ngăn cản người hâm mộ. Họ cũng thông báo rằng chúng tôi sẽ ở trên sân trong vòng 45 phút nữa. Vâng, tất cả chúng tôi đều tin trận đấu sẽ diễn ra chứ không bị hủy bỏ”.

Đó là ngày 29/5/1985 và Pioli trở thành nhà vô địch châu Âu. Ông đã chạm tay vào cột mốc mà nhiều đồng đội ao ước. Nhưng trong sâu thẳm trái tim, ông không muốn mọi thứ diễn ra theo cách mà người ta vẫn gọi là “Thảm họa Heysel”. Phần đông người trong cuộc cũng có chung cảm xúc như ông.

Trong vòng chưa đầy một năm, Pioli bổ sung vào bộ sưu tập thêm danh hiệu UEFA Super Cup. Song khoảnh khắc đỉnh cao nhất trong sự nghiệp của ông lại đến ở cúp Liên lục địa năm 1985. Trận đấu diễn ra tại Tokyo, nơi Juventus gặp Argentinos Juniors. Phút 64, Platini ghi bàn gỡ hòa trên chấm phạt đền. Ở một góc sân khác, Scirea ra dấu xin thay người. HLV Trapattoni ngay lập tức đánh canh bạc bằng cách tung Pioli vào sân, để cậu học trò chưa đầy 20 tuổi thi đấu bên cạnh Sergio Brio ở trung tâm hàng phòng ngự. Pioli ngay lập tức đáp lại sự tin tưởng ấy bằng một màn trình diễn xuất sắc.

Trận đấu kết thúc với tỷ số hòa 2-2, buộc hai đội phải phân định thắng bại bằng loạt đá phạt đền. Pioli được chỉ định thực hiện cú sút ở lượt thứ 6. Tuy nhiên, những ngôi sao lớn trong đội đã không cho ông làm điều đó. Mọi chuyện được định đoạt ở lượt sút thứ 5 của Platini và Pioli không cần phải lãnh trách nhiệm nặng nề.

Mùa giải 1985/86, Pioli giành Scudetto đầu tiên cùng Juventus. Đó cũng là Scudetto duy nhất trong sự nghiệp cầu thủ của ông. Một năm sau, ông chia tay “Lão phu nhân” sau 3 năm gắn bó. Tổng cộng, Pioli có 57 lần khoác áo Bianconeri, ghi 1 bàn thắng và giành được rất nhiều danh hiệu. Điểm đến tiếp theo của ông là Hellas Verona. Ông cống hiến cho đội bóng quê hương nàng Giulietta trong 2 mùa giải rồi rời đi và bắt đầu viết nên một chương quan trọng khác trong cuộc đời. Chương ấy mang tên Fiorentina.

Sinh tử cùng Fiorentina

Pioli khoác áo La Viola trong 6 năm, để lại rất nhiều kỷ niệm đẹp xen lẫn với sự lo lắng. Ông trở thành cái tên không thể thay thế nơi hàng thủ của đội quân áo tím, dẫn dắt toàn đội tiến gần đến chức vô địch UEFA Cup. Tiếc thay lần này, ông phải chứng kiến Fiorentina bị đội bóng cũ Juventus đánh bại trước ngưỡng cửa thiên đường.

Nhưng đó chưa phải là ký ức đáng quên nhất của Pioli trong thời gian chơi bóng ở Fiorentina. Đến ngày 6/11/1994, trong trận đấu với Bari, ông trải qua khoảnh khắc kịch tính nhất cuộc đời. Sau một pha tranh bóng với Igor Protti, trung vệ người Parma ngã xuống, tim ngừng đập và hệ hô hấp ngừng hoạt động.

“Tôi tưởng mình đã chết khi đang mặc chiếc áo màu tím. Tháng 11/1994, Fiorentina gặp Bari. Trong một tình huống không chiến, đầu của tôi đã va chạm với Protti. Cậu ấy không nhìn thấy và cứ nghĩ rằng đó là điểm rơi của quả bóng. Tôi bị ngất đi. Bố tôi chạy thẳng vào sân, vợ tôi liền nhờ một người bạn bế con rồi chạy theo ông ấy. Tôi tỉnh lại trên xe cấp cứu, nhưng chỉ nhớ khoảnh khắc ở trong phòng chụp CT, trên người vẫn mặc áo đấu và quần Fiorentina. Không gian xung quanh tối tăm và lạnh lẽo, tôi không biết mình còn sống hay đã chết. Chấn thương kinh hoàng và gây ám ảnh đến mức ban tổ chức quyết định dời phần còn lại của trận đấu sang ngày hôm sau”, Pioli kể lại với tờ La Gazzetta dello Sport.

Năm 1999, Pioli tuyên bố giải nghệ sau thời gian khoác áo Padova, Pistoiese, Fiorenzuola và Colorno. Nhiều người cho rằng ông đã cảm thấy hài lòng với sự nghiệp cầu thủ của mình, bao gồm nhiều chiến tích và hàng loạt danh hiệu đã giành được. Song Pioli không nghĩ như vậy. Sau này, ông đã lý giải trong một buổi trò chuyện với Radio Bruno:

“Tôi đã gặp quá nhiều chấn thương vào những thời điểm quan trọng nhất sự nghiệp. Vào năm 25 tuổi, trong trận đấu với Perugia. HLV Azeglio Vicini của tuyển Italia đã đến dự khán và theo dõi tôi. Nhưng chấn thương đã khiến tôi không có một trận đấu hoàn hảo. Nó còn làm tôi vắng mặt ở trận chung kết UEFA Cup, khiến sự nghiệp của tôi bị chững lại. Tôi chưa bao giờ lấy đạt được phong độ như trong quá khứ”.

Đúng vậy, Pioli có thể đạt đến đẳng cấp cao hơn. Nhưng ông không cần phải tự trách mình về bất kỳ điều gì. Khi bóng đá vẫn đơn giản là bóng đá, khái niệm về tiền bạc chưa chi phối quá nhiều, ông vẫn có thể đứng chung hàng ngũ với những cầu thủ xuất sắc nhất thời đại. Nên nhớ rằng vào thời điểm ấy, Serie A là điểm đến mơ ước của mọi cầu thủ bóng đá.

Sự nghiệp cầu thủ của Pioli trôi qua tương đối bình lặng, nhưng vẫn có ý nghĩa rất quan trọng. Chính nhờ quãng thời gian được làm việc cùng những bộ óc thiên tài, ông đã học hỏi được nhiều điều và xây dựng một phong cách riêng. Giờ đây, khi rẽ sang một hướng đi mới và kiên trì với hướng đi đó, Pioli đã trở thành một trong những HLV được đánh giá rất cao tại Italia.

(Lược dịch từ bài “Lo Stefano Pioli calciatore: sul tetto del mondo con la Juventus” trên trang Goal).