Piacenza và kỷ nguyên của người Italia

Trong bối cảnh bóng đá thế giới có nhiều sự thay đổi, thật khó để tìm ra một đội bóng dành riêng cho cầu thủ Italia như Piacenza của thập niên 1990.

Vào đầu thập niên 90, bóng đá Italia tiếp tục mở rộng cánh cửa, cho phép nhiều cầu thủ nước ngoài đến thi đấu. Hàng loạt đội bóng, từ “gã khổng lồ” đang cạnh tranh Scudetto đến “kẻ tí hon” chỉ đặt mục tiêu trụ hạng, đều tìm kiếm ngoại binh phù hợp với lối chơi của mình. Phần lớn các ngoại binh đều để lại dấu ấn trên sân cỏ Italia, nhưng cũng không ít gương mặt khiến người hâm mộ phải lắc đầu ngán ngẩm. Tuy nhiên, điều đó không làm các đội bóng ở đất nước Nam Âu này ngừng chiêu mộ cầu thủ nước ngoài. Dần dần, họ tạo nên một xu hướng, như sự vận động tất yếu của xã hội.

Song vẫn có đội bóng không chạy theo xu hướng ấy và chỉ sử dụng cầu thủ người Italia. Đội bóng đó chính là Piacenza.

Kẻ đi ngược chiều gió

Câu chuyện về Piacenza bắt đầu từ mùa giải 1992/93. Đội bóng vùng Emilia-Romagna được dẫn dắt bởi HLV Luigi Cagni, đang chơi ở Serie B. Họ khởi đầu mùa giải với phong độ thất thường, kết quả không như mong đợi. Tuy nhiên sau đó, nhờ những bàn thắng của tiền đạo 19 tuổi Antonio De Vitis, Piacenza bắt đầu vùng lên, nằm trong nhóm có cơ hội thăng hạng. Mọi chuyện chỉ được định đoạt ở vòng đấu cuối cùng. Thầy trò HLV Cagni làm khách của Cosenza, trong khi đối thủ cạnh tranh trực tiếp với họ là Ascoli phải chạm trán Padova.

Piacenza đánh bại Cosenza 1-0 nhờ bàn thắng của Fulvio Simonini. Họ cần chờ đợi kết quả trận đấu của Ascoli trên sân Appiani để biết số phận của mình. Đội bóng áo sọc trắng đen ngay lập tức thể hiện sức mạnh với cú đúp của Oliver Bierhoff trong hiệp một. Mọi chuyện gần như đã được định đoạt. Thế nhưng, điều không ai ngờ đã đến trong hiệp hai. Ascoli bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi chiến thắng. Trong quá khứ, họ không ít lần gục ngã trước vạch đích. Và lần này cũng vậy. Simonetta rút ngắn tỷ số xuống còn 1-2 từ chấm đá phạt. Sau đó, Gabrieli và Montrone đẩy các vị khách vào tuyệt vọng, đồng thời tạo nên bữa tiệc ở Cosenza. Piacenza vượt qua Ascoli để góp mặt trong tốp bốn, có lần đầu tiên trong lịch sử được hít thở bầu không khí Serie A.

Không lâu sau khi rời khỏi Serie B, Piacenza bắt tay vào công tác chuẩn bị cho mùa giải mới. Điều này hoàn toàn dễ hiểu bởi Serie A được xem là giải đấu khắc nghiệt nhất thế giới vào thời điểm đó. Tuy nhiên, ban lãnh đạo đội bóng vùng Emilia-Romagna lại đưa ra một quyết định táo bạo. Trong khi 17 CLB khác không ngần ngại tăng cường sức mạnh bằng những cầu thủ ngoại, Piacenza lại tuyên bố chỉ sử dụng những cầu thủ người Italia. Mùa hè năm 1993, Chủ tịch Leonardo Garilli cũng mua sắm hàng loạt tân binh, nhưng không có thương vụ bom tấn nào. Cái tên đáng chú ý nhất cập bến Galleana là Massimo Taibi. Chàng thủ môn trẻ này gia nhập Piacenza từ AC Milan theo dạng đồng sở hữu. Ngoài ra, họ còn chiêu mộ một cầu thủ trẻ khác từ Parma, đó là tiền đạo Marco Ferrante.

“Chúng tôi không muốn ném khói vào mắt mọi người. Vì vậy, tôi quyết định từ bỏ việc ký hợp đồng với các ngoại binh khi nhận ra rằng họ không có bất kỳ yếu tố nào phù hợp với Piacenza, cả về chuyên môn lẫn tài chính. Chúng tôi không đặt niềm tin vào cầu thủ nước ngoài một cách mù quáng, hoặc khiến cầu thủ bản địa mất suất đá chính mà họ xứng đáng có được. Do đó, tôi muốn dành sự ưu tiên cho những cầu thủ đã đưa Piacenza đến Serie A”, Chủ tịch Garilli tuyên bố trước truyền thông.

Về phần mình, HLV Cagni sử dụng hệ thống chiến thuật rất khó hiểu. Trước trận đấu, ông sắp xếp đội hình theo sơ đồ 4-3-3, với nhiều cầu thủ chơi trái sở trường. Nếu không sở hữu bóng, ông yêu cầu các học trò thi đấu theo sơ đồ 4-5-1. Những cái tên thường xuyên đá chính trong sơ đồ này gồm có thủ môn Taibi; libero Settimio Lucci; trung vệ Cleto Polonia; bộ đôi hậu vệ cánh Stefano Maccoppi và Antonio Carannante; bộ ba tiền vệ trung tâm Daniele Moretti, Pasquale Suppa và Giorgio Papais; hai tiền đạo Marco Ferrante và Gianpietro Piovani. Iacobelli Meoin và Antonio De Vitis thường xuyên vào sân từ băng ghế dự bị. Đội hình ấy được HLV Cagni sử dụng xuyên suốt mùa giải 1993/94.

Chủ tịch Garilli biết những gì Cagni đang làm. Thế nhưng, thay vì lên tiếng cảnh báo hay ra quyết định sa thải, ông lại không tiếc lời ca ngợi chiến lược gia người Brescia. Garilli chỉ cần nhìn thấy Piacenza trụ hạng, và tin rằng đây là nhiệm vụ không quá khó với Cagni. Để trấn an dư luận, nhà cầm quân 43 tuổi từng lên tiếng lý giải: “Tôi hiểu rõ sự hoài nghi đang xuất hiện ở đội bóng này. Song tôi hoàn toàn đồng ý với những quyết định được ban lãnh đạo đưa ra và chỉ đang cố gắng làm tốt nhiệm vụ của mình. Suốt 3 năm qua, chúng tôi đã đập tan những sự hoài nghi bằng thành tích vào cuối mùa giải. Năm nay, mọi chuyện cũng sẽ như vậy”.

Đặt mua giày Adidas chính hãng tại đây

Giống như nhiều đội bóng tân binh khác, Piacenza khởi đầu mùa giải đầy khó khăn. Trong trận ra quân, họ nhận thất bại 0-3 trên sân nhà Galleana trước Torino. Sau đó, đội quân của HLV Cagni tiếp tục để thua Sampdoria 1-2 tại sân Luigi Ferraris. Bước ngoặt đến với Piacenza ở vòng đấu thứ ba, khi họ tiếp đón AC Milan của HLV Fabio Capello. Trước đội bóng chủ quản của mình, Taibi đã thi đấu tuyệt hay với hàng loạt pha cứu thua. Nhờ sự xuất sắc của thủ môn 23 tuổi, Piacenza có được 1 điểm đầu tiên tại Serie A. Kể từ đây, họ thi đấu tự tin hơn, không hề tỏ ra run rẩy hay quá thận trọng trước bất kỳ đối thủ nào.

Chỉ 4 ngày sau, họ có thêm một điểm nữa trong trận Derby vùng Emilia-Romagna với Reggiana. Sang đến vòng 6, điều được nhiều người hâm mộ Piacenza mong chờ đã đến. Trên sân nhà Galleana, đội bóng áo đỏ trắng giành chiến thắng 2-1 trước Lecce nhờ tình huống phản lưới nhà của Giampaolo Ceramicola và pha lập công của Francesco Turrini. Những người yêu mến Piacenza bắt đầu tin rằng đội bóng của mình sẽ trụ hạng. Song họ không dám nói ra điều ấy quá sớm.

Trong khi đó, HLV Cagni và các học trò tiếp tục gây ấn tượng mạnh, nhưng là ở đấu trường Coppa Italia. Họ loại Perugia với tổng tỷ số 3-2 sau 2 lượt trận để tiến vào vòng ba. Đối thủ của Piacenza lại là AC Milan hùng mạnh. Thêm một lần nữa, đội bóng áo đỏ trắng tạo nên cơn địa chấn. Họ cầm hòa Rossoneri 1-1 ở trận lượt đi tại Milano, trước khi đánh bại Alessandro Costacurta và các đồng đội với tỷ số tối thiểu ở lượt về. Piacenza tiến vào tứ kết, điều mà họ chưa từng nghĩ tới. Đáng tiếc, họ không thể tiếp tục chuyến phiêu lưu của mình. Dù thi đấu rất kiên cường, Piacenza vẫn phải nhận thất bại với tổng tỷ số 3-4 trước Torino.

Trở lại Serie A, Piacenza thường xuyên xuất hiện ở vị trí an toàn. Tuy nhiên, tai họa bất ngờ ập đến với đội chủ sân Galleana ở vòng đấu cuối cùng. Piacenza chỉ giành được 1 điểm sau trận hòa 0-0 trên sân Ennio Tardini của Parma. Tại San Siro, Reggiana gây tiếng vang khi có được trọn vẹn 2 điểm trước AC Milan, đội bóng vừa giành Scudetto và sử dụng nhiều cầu thủ dự bị ở trận này. Chiến thắng ấn tượng giúp Reggiana leo lên vị trí thứ 14, đồng thời đẩy Piacenza trở lại Serie B (vào thời điểm ấy, Serie A chỉ bao gồm 18 đội tham dự, nhưng có đến 4 suất xuống hạng). Chỉ sau một mùa giải, đội quân của HLV Cagni đã không thể chống lại sự khốc liệt ở giải đấu bóng đá hấp dẫn nhất Italia.

*Anh em nhà Inzaghi trưởng thành từ vườn ươm của Piacenza.*

Sự hồi sinh của Piacenza

Thất bại ở Serie A không làm Piacenza gục ngã. Thay vào đó, đội bóng vùng Emilia-Romagna chỉ đang tích lũy kinh nghiệm và năng lượng để chuẩn bị cho quá trình hồi sinh. Tiền đạo trẻ Filippo Inzaghi quay trở lại sân Galleana sau thời gian khoác áo Leffe và Hellas Verona dưới dạng cho mượn. “Siêu Pippo” ngay lập tức chứng minh giá trị của mình bằng 15 bàn thắng, giúp Piacenza giành vé thăng hạng. Tuy nhiên sau đó, Inzaghi không còn đồng hành cùng Piacenza ở Serie A. Mùa hè năm 1995, Parma quyết định bỏ ra 5,9 tỷ lire để đưa anh về sân Ennio Tardini.

Ngoài Inzaghi “anh”, nhiều cái tên từng giúp Piacenza làm nên lịch sử ở mùa giải 1992/93 như De Vitis, Iacobelli, Suppa và Papais cũng vẫy tay chào tạm biệt. Song Chủ tịch Garilli không có ý định thu lời từ số tiền bán cầu thủ. Ông ngay lập tức chiêu mộ Nicola Caccia từ Ancona với giá 2,3 tỷ lire và Massimiliano Cappellini từ Foggia với giá 3,6 tỷ lire để tăng cường hỏa lực. Nơi tuyến giữa, Eugenio Corini được mượn về từ Sampdoria. Eusebio Di Francesco đến từ Lucchese với giá 1,4 tỷ lire, và Angelo Carbone cập bến Galleana từ AC Milan với giá 2 tỷ lire. Ở hàng thủ, họ bỏ ra 1 tỷ lire để đồng sở hữu hậu vệ Mirko Conte với Inter Milan, đồng thời đặt lên bàn đàm phán với Torino 200 triệu lire để có được sự phục vụ của thủ môn Luigi Simoni. Tất nhiên, Garilli vẫn nói không với các ngoại binh và chiếc ghế HLV của Cagni vẫn vững vàng.

Cagni vẫn sử dụng sơ đồ 4-3-3. Trên hàng công, Turrini và Piovani dạt sang 2 cánh, hỗ trợ cho trung phong Caccia. Ở hàng tiền vệ, Corini đá ở giữa, trong vai trò regista. Di Francesco và Carbone thi đấu ngay bên cạnh. Hệ thống phòng tuyến vẫn bao gồm thủ môn Taibi, libero Lucci, trung vệ dập Polonia, hậu vệ trái Stefano Rossini, hậu vệ phải Maccoppi hoặc Mirko Conte. Sự chắc chắn này giúp Piacenza trải qua một mùa giải có thể nói là thành công, với lần đầu tiên trong lịch sử được hít thở bầu không khí Serie A 2 năm liên tiếp.

Tất cả cầu thủ đều làm tốt nhiệm vụ của mình. Caccia trở thành nhân vật chính khi sút tung lưới đối phương đến 14 lần. Piacenza khởi đầu mùa giải với 2 thất bại nặng nề trước Lazio và Juventus. Ở lượt trận thứ ba, cỗ máy của Cagni bắt đầu vào guồng, bằng việc cầm hòa Inter Milan 0-0 ngay tại sân Giuseppe Meazza. Bước sang vòng 4, Piacenza tìm được niềm vui chiến thắng khi quật ngã Bari với tỷ số 3-2. Thắng lợi ấy giúp chiếc ghế của HLV Cagni trở nên vững vàng và cho thấy hệ thống chiến thuật của ông đang vận hành rất tốt. Đến vòng 10, Di Francesco mang về bàn thắng duy nhất, giúp Piacenza đả bại AS Roma trên sân nhà Galleana.

Piacenza gây ấn tượng mạnh với người hâm mộ Serie A. Mặc dù vậy, sau giai đoạn lượt đi, họ lại đứng thứ ba từ dưới lên với chỉ 16 điểm. Taibi và các đồng đội hiểu rằng mình cần phải chơi tốt hơn nếu không muốn sớm nhận vé trở lại Serie B. Quyết tâm ấy được họ thể hiện bằng thắng lợi 2-1 trước Lazio ngay vòng đầu tiên của lượt về. Đến ngày 4/2/1996, họ tiếp tục vượt qua Inter Milan với tỷ số tối thiểu. Piacenza tiếp tục tạo nên những kết quả ấn tượng khi cầm hòa Napoli 0-0 ngay tại sào huyệt San Paolo của đối thủ, đánh bại Parma 2-1 và Torino 1-0 trên sân nhà của mình. Với thành tích ấy, họ bỏ xa nhóm xuống hạng 5 điểm và xứng đáng được ở lại Serie A.

*“Sa hoàng” Pietro Vierchowod trong màu áo Piacenza.*

Sự thăng hoa và kết thúc của một kỷ nguyên

Luật Bosman ra đời đã phá bỏ hoàn toàn ranh giới của bóng đá. Số lượng cầu thủ nước ngoài cập bến Italia ngày càng đông. Bất chấp điều đó, Chủ tịch Garilli vẫn tuyên bố chỉ sử dụng cầu thủ người bản địa. HLV Cagni được thay thế bởi Bortolo Mutti. Turrini và Caccia chuyển sang Napoli, trong khi Corini phải trở về Sampdoria. Để phục vụ cho kế hoạch của nhà cầm quân mới, Garilli đồng ý chiêu mộ tiền đạo Fabian Valtolina và đặc biệt là Pasquale Luiso, người được mệnh danh là “chú bò mộng thành Sora”. Tiền vệ Giuseppe Scienza cũng được đưa về để gia tăng sức mạnh nơi tuyến giữa.

Việc có quá nhiều gương mặt mới khiến Piacenza trải qua mùa giải đầy khó khăn. Tuy nhiên cuối cùng, họ vẫn có được cái kết viên mãn và đầy thú vị. Luiso làm người hâm mộ quên đi hình bóng của Caccia, khi ghi được 14 bàn thắng. Sau mỗi lần sút tung mành lưới đối phương, anh lại ăn mừng bằng điệu nhảy Macarena. Trận đấu hay nhất của Luiso đến vào ngày 1/12/1996, khi Piacenza tiếp đón AC Milan. “Chú bò mộng thành Sora” được tung vào sân, giúp đội bóng của mình lội ngược dòng thành công và giành chiến thắng 3-2. Một thắng lợi vang dội, đưa người dân trong tỉnh chìm vào bầu không khí lễ hội. Thế nhưng, niềm vui ấy không kéo dài bao lâu, thay vào đó là một tin buồn vô hạn. Ngày 30/12/1996, Chủ tịch Leonardo Garilli qua đời sau một cơn đau tim đột ngột.

Con trai của Leonardo Garilli – Stefano – nắm quyền điều hành Piacenza. Sân vận động Galleana giờ đây cũng mang tên của vị Chủ tịch từng giúp đội bóng áo đỏ trắng làm nên lịch sử. Thiếu vắng Leonardo Garilli, Piacenza trải qua chuỗi thành tích đáng quên trên sân cỏ. Sau vòng 34, họ vẫn đang rơi vào cuộc chiến trụ hạng, và phải thi đấu thêm một trận play-off vào ngày 15/6/1997 với Cagliari. Trận đấu diễn ra rất kịch tính. Kết thúc hiệp một, Piacenza vượt lên dẫn trước 2-0 nhờ pha dứt điểm của Luiso và tình huống phản lưới nhà của Daniele Berretta. Đến phút 65, Sandro Tovalieri nhen nhóm hy vọng cho đội bóng xứ đảo bằng bàn thắng rút ngắn tỷ số. Tuy nhiên, đúng vào phút 90+1, Luiso dập tắt hy vọng đó sau pha dứt điểm ấn định tỷ số 3-1 và mang tấm vé trụ hạng về cho Piacenza.

Piacenza tìm được sự ổn định trong mùa giải 1997/98 và 1998/99, dù trải qua nhiều biến động trên băng ghế huấn luyện. Họ lần lượt kết thúc ở vị trí thứ 13 dưới thời HLV Vincenzo Guerini và thứ 12 khi được dẫn dắt bởi Giuseppe Materazzi. Những gương mặt mới cũng chuyển đến sân Leonardo Garilli, tiêu biểu như Giovanni Stroppa, Alessandro Mazzola, Massimo Rastelli và đặc biệt là “Sa hoàng” Pietro Vierchowod, ngôi sao thực sự với một đội bóng tỉnh lẻ. Piacenza cũng trình làng nhiều cầu thủ trưởng thành từ lò đào tạo trẻ của mình, điển hình là Alessandro Lucarelli và Simone Inzaghi, em trai của Filippo Inzaghi. Inzaghi “em” dần trở thành nhân vật chính ở mùa giải 1998/99. Anh ghi được 15 bàn thắng, trở thành cầu thủ ghi bàn xuất sắc nhất của Piacenza trong một mùa giải tại Serie A.

Sang mùa giải 1999/2000, khó khăn bắt đầu đến với Piacenza. HLV Luigi Simoni thay thế Materazzi dẫn dắt đội quân áo đỏ trắng. Tuy nhiên, ông không thể hiện được tài năng của mình như khi còn làm việc ở Cremonese. Đội hình của Simoni trở nên quá non nớt, dần chìm sâu xuống đáy bảng xếp hạng và không thể ngoi lên khi mùa giải hạ màn. Song cũng như lần trước, Piacenza nhanh chóng trở lại Serie A chỉ sau một năm vắng bóng. Lần này, họ sống nhờ hơi thở từ 23 bàn thắng của Nicola Caccia, người vừa trở về sau nhiều năm lưu lạc ở Napoli và Atalanta.

Mặc dù vậy, mô hình đội bóng chỉ sử dụng cầu thủ Italia đã không còn nữa. Vào mùa giải 2001/02, một kỷ nguyên mới bắt đầu, được đánh dấu bằng sự xuất hiện của 2 ngoại binh đến từ Brazil là Carvalho Amauri và Matuzalem. Kỷ nguyên “Piacenza toàn Italia” lặng lẽ khép lại. Cho đến nay, vẫn chưa có đội bóng nào làm được như đội bóng vùng Emilia-Romagna.

(Lược dịch từ bài “Il Piacenza tutto italiano: 8 anni di epopea biancorossa” trên tờ Goal).