Scirea: Quá khứ là miền đất lạ

Anh là một trong những libero vĩ đại nhất của bóng đá Italia, người giành được mọi danh hiệu cùng Juventus và vô địch World Cup cùng tuyển Italia. Anh chưa bao giờ phải nhận thẻ đỏ dù là trực tiếp hay gián tiếp. Anh qua đời ở tuổi 36, trong một vụ tai nạn giao thông thảm khốc. Anh chính là Gaetano Scirea.

Trước khi trở thành một cầu thủ vĩ đại, bạn cần là một người đàn ông tuyệt vời. Scirea là minh chứng tiêu biểu cho câu nói ấy và là hình mẫu hoàn hảo cho những người trẻ. Suốt cuộc đời, anh là một người chồng, người cha gương mẫu. Anh luôn cư xử lịch sự và tử tế với mọi người, kể cả đồng đội hay đối thủ. Còn về màn trình diễn trên sân cỏ, Scirea luôn thể hiện ở đẳng cấp rất cao và mang phong cách độc đáo. Trong sự nghiệp, anh chưa bao giờ bị truất quyền thi đấu.

Scirea bắt đầu sự nghiệp ở Atalanta, trong vai trò của một mezzala. Tuy nhiên, anh lại nổi danh khi chuyển sang vị trí libero, được xem là 1 trong 3 cái tên xuất sắc nhất khi đảm nhận vai trò này, bên cạnh Giacinto Facchetti và Franco Baresi. Tài năng của Scirea được biết đến nhiều hơn khi anh gia nhập Juventus. Tại đây, chàng trai vùng Lombardia đã giành được mọi danh hiệu cao quý trong 14 năm gắn bó.

Ở cấp ĐTQG, Scirea được tham dự 3 kỳ World Cup và 1 kỳ EURO. Anh là một trong những người hùng của Azzurri tạo nên buổi tối huyền diệu tại sân Santiago Bernabeu vào ngày 11/7/1982. Hôm ấy, Scirea cùng các đồng đội đánh bại Tây Đức 3-1 để mang về danh hiệu vô địch World Cup thứ ba trong lịch sử bóng đá Italia.

Năm 1988, Scirea tuyên bố giải nghệ. Chưa đầy một năm sau, anh bắt đầu sự nghiệp huấn luyện với vai trò trợ lý của Dino Zoff ở Juventus. Tiếc thay, bi kịch đã xảy đến đúng vào thời điểm anh vẫn đang chập chững bước vào nghề. Ngày 3/9/1989, Scirea qua đời ở tuổi 36, sau một vụ tai nạn giao thông thảm khốc ở Ba Lan.

Người thầy đầu tiên

Scirea sinh ngày 25/5/1953 tại Cernusco sul Naviglio, vùng nội thành Milano. Anh là con thứ ba trong gia đình 6 thành viên, với cha là ông Stefano – công nhân gốc Sicilia, và mẹ là bà Giuditta – cũng là công nhân nhưng đến từ Lombardia.

“Tôi xuất thân từ một gia đình công nhân. Bố tôi đã làm việc cho Pirelli suốt 35 năm và mẹ tôi cũng đã làm việc 34 năm. Tôi biết sự hy sinh to lớn của họ”, Scirea từng chia sẻ.

Giống như nhiều đứa trẻ đồng trang lứa, cậu bé Scirea mơ về những trận bóng trên đường phố vào mỗi buổi chiều. Cậu thường tập rê bóng và dứt điểm vào những bức tường, bằng chân trái, chân phải, mu chính diện, má trong, má ngoài. Một ngày đẹp trời vào năm 1963, anh nhận được sự chú ý của Gianni Crimella, một HLV 20 tuổi đang quản lý đội bóng 7 người Serenissima ở Cinisello Balsamo. Ông Scirmella nhớ lại trong một buổi trả lời phỏng vấn với Sky Italia:

“Gaetano kiểm soát bóng một cách tự nhiên, đến mức khiến một cậu bé 10 tuổi phát điên. Tôi hỏi Gaetano rằng cậu ấy nghĩ sao nếu được chơi bóng ở Serenissima, và cậu ấy trả lời: ‘Nếu tôi phải đến, tôi sẽ đến’. Tôi đáp lại rằng: ‘Tất nhiên là cậu phải đến rồi!’”.

Anh trai Paolo của Gaetano Scirea cũng gia nhập Serenissima. Cả hai cùng những người bạn mới chơi bóng từ sáng đến tối với sự vô tư. Sự nghiệp của một trong những huyền thoại bóng đá thế giới bắt đầu như thế. Ban đầu, Paolo và Gaetano đem lòng yêu mến Inter Milan, do đây là đội bóng yêu thích của ông Stefano. Khi có các trận đấu cúp của Nerazzurri, ba cha con cùng kéo nhau sang nhà một phụ nữ gần đấy để xem đội bóng thân yêu qua màn ảnh nhỏ.

Năm 1961, ông Stefano được một đồng nghiệp tặng những tấm vé vào sân San Siro để xem trận đấu giữa Inter Milan và Mantova. Gaetano có lần đầu tiên được hít thở bầu không khí tại sân vận động, nhưng cậu chưa cảm thấy hứng thú. Đến năm 1965, thầy Crimella nhận được 3 vé xem trận bán kết European Cup giữa Inter Milan và Liverpool. Thầy quyết định dẫn 2 anh em nhà Scirea vào sân, trực tiếp theo dõi Nerazzurri của Helenio Herrera tạo nên cuộc lội ngược dòng. Bàn thắng thứ ba của đội bóng áo sọc xanh đen được ghi bởi Giacinto Facchetti, một trong những libero đẳng cấp nhất thời bấy giờ.

Gaetano Scirea rất vui khi được chứng kiến màn trình diễn của Inter Milan. Trong buổi tối cuồng nhiệt ấy, anh quyết định sẽ trở thành một cầu thủ bóng đá chuyên nghiệp. Một năm sau, Scirea dần trưởng thành và được thầy Crimella dẫn đi tham dự buổi tuyển quân ở Inter Milan. Anh được yêu cầu chơi ở cánh trái, dưới sự quan sát của Maino Neri. Đây cũng là lần đầu tiên Scirea được chơi bóng trên sân 11 người. Đáng tiếc, màn trình diễn của anh chưa đủ thuyết phục HLV đội trẻ Giuseppe Meazza. Huyền thoại bóng đá Italia đã từ chối chiêu mộ cậu thiếu niên 13 tuổi.

Đặt mua tự truyện của Filippo Inzaghi tại đây

Scirea trở về Serenissima và chơi ở vị trí tiền đạo. Tuy nhiên, ông Stefano phản đối việc cậu con trai đi theo con đường trở thành cầu thủ chuyên nghiệp. Đến năm 1967, ông muốn cậu con trai trở lại trường học văn hóa, thậm chí phải dùng biện pháp mạnh để ép buộc. Song Scirea không có ý định từ bỏ. Để thuyết phục cha của mình, anh dành thời gian làm việc ở một cửa hàng bên cạnh việc tập luyện với trái bóng.

Thầy Crimella cảm nhận được sự cầu tiến của cậu học trò. Không muốn mất đi một nhân tài, ông đã tận dụng những mối quan hệ để giúp Scirea được tham gia tuyển quân ở Atalanta, một trong những học viện bóng đá đẳng cấp nhất ở Italia vào thời điểm ấy và được điều hành bởi tiến sĩ Brolis. Lần thứ hai trong cuộc đời, Scirea được thi đấu trên sân bóng 11 người. Trước giờ trình diễn, thầy Crimella nhận ra có 3 cầu thủ trong đội của Scirea thường chơi cùng nhau ở một CLB nhỏ. Ông liền tiến đến, đưa ra lời khuyên cho Scirea:

“Khi nhận bóng, em không được chuyền cho mấy cậu kia, bởi vì chúng sẽ không chuyền ngược lại cho em. Thậm chí, chúng sẽ tìm cách lấy bóng trong chân của em. Vì vậy, khi có bóng, hãy tìm cách sút”.

Lần này, Scirea đã thi đấu rất tốt và ghi được một số bàn thắng. Song tiến sĩ Brolis vẫn cảm thấy lo ngại về vóc dáng mảnh mai của chàng trai người Lombardia. Crimella liền tìm đến, đảm bảo rằng Scirea sẽ phát triển và có một vóc dáng đẹp. Người quản lý của Atalanta cần thêm thời gian suy nghĩ, chưa vội đưa ra câu trả lời. Vài tuần sau, ông gọi cho Crimella và thông báo: Scirea, 14 tuổi, đã được đăng ký vào học viện Atalanta!

Ban đầu, ông Stefano rất bối rối, trong khi bà Giuditta luôn ủng hộ và đồng hành cùng cậu con trai. Chính sự quyết tâm của hai mẹ con đã khiến ông Stefano thay đổi suy nghĩ. Scirea gia nhập đội trẻ Atalanta và được dìu dắt bởi HLV Guido Capello và Ilario Castagner. Trong những ngày đầu tiên, anh được yêu cầu chơi ở vị trí tiền vệ cánh. Sau đó, các HLV nhận ra tố chất đặc biệt và kéo anh bó vào trong. Scirea có 2 mùa giải chơi ở đội De Martino của Atalanta (tức đội Primavera ngày nay). Tuy nhiên, các chuyên gia bóng đá không đánh giá cao màn trình diễn của anh, họ cho rằng anh không có khả năng tư duy. Phải đến một ngày nọ, nhờ số phận sắp đặt, vị trí trên sân của anh đã có sự thay đổi mang tính bước ngoặt.

Scirea kể lại trong một buổi trả lời phỏng vấn: “Capello đã cứu tôi. Vào lúc ấy, tôi đã có ý định từ bỏ bóng đá. Tôi nghĩ mình đã chọn sai công việc và cảm thấy bản thân đang trở thành kẻ thất bại thảm hại. Chiếc áo mà tôi thường mặc là của một tiền vệ, còn Vittorio Belotti – bạn của tôi – được chơi ở vị trí libero. Một ngày nọ, khi chúng tôi đang chơi bóng ở Melegnano, Belotti bị gãy chân. HLV Capello ngay lập tức thay tôi vào vị trí mà người đồng đội để lại. Tôi cũng là người duy nhất được vào sân từ băng ghế dự bị trong ngày hôm đó. Vì vậy, tôi vẫn nhớ mọi ký ức rất rõ và luôn cảm thấy rất vui vẻ mỗi khi nhắc lại chuyện này”.

Cơ hội ấy đã được Scirea chờ đợi từ lâu. Anh có một trận đấu hay và duy trì phong độ ở những trận tiếp theo. Tất nhiên, anh chưa thể ngờ rằng mình sẽ viết nên những trang sử không thể xóa nhòa cùng bóng đá Italia trong tương lai.

Đến Atalanta và bước ra ánh sáng

Vận may dành cho Scirea chưa dừng lại. Một tuần trước khi Serie A 1972/73 bắt đầu, Giancarlo Savoia – libero của Atalanta – dính chấn thương. HLV đội một Giulio Corsini buộc phải tìm người thay thế. Sau thời gian đắn đo suy nghĩ, ông đã đặt niềm tin vào Scirea.

Trận đấu diễn ra tại Sant’Elia, nơi Cagliari của “Thần sấm” Luigi Riva đang chờ đợi. Khi tiếng còi mãn cuộc vang lên, đã không có bàn thắng nào được ghi. Riva bất lực trong việc tìm đường vào khung thành Atalanta. Sau trận đấu, ông dành một câu cho chàng trai 19 tuổi bên phía đối thủ: “Cậu bé đó rất khiêm tốn nhưng sẽ trở thành người dẫn đường”.

Riva đã đúng. Trong các trận đấu ở Coppa Italia và 2 vòng đầu tiên tại Serie A, Atalanta không để thủng lưới dù chỉ một lần. Nhưng đến vòng 3, tình hình đã thay đổi. Trong trận derby vùng Lombardia với AC Milan, HLV Corsini quyết định đưa Savoia trở lại đội hình xuất phát. Cái tên được ban huấn luyện Atalanta tin tưởng đã có một trận đấu tệ hại, không thể phong tỏa Gianni Rivera và khiến “Nữ thần” bị vùi dập đến 3-9. Thất bại nặng nề đó đã ảnh hưởng đến tinh thần của Atalanta trong cả mùa giải. Sau vòng 30, “Nữ thần” có cùng 24 điểm AS Roma, Sampdoria và Vicenza, nhưng phải xuống hạng vì thua kém về hiệu số bàn thắng thua.

Bất chấp kết quả tệ hại của toàn đội, Scirea vẫn để lại ấn tượng sâu đậm. Anh ra sân tổng cộng 20 trận và được trao cơ hội ở cuộc chạm trán với Inter Milan. Mùa hè năm 1973, Savoia bị bán và HLV Corsini bị sa thải, thay thế bằng Heriberto Herrera. Scirea dần trở thành trụ cột dưới thời HLV mới, ra sân 38 trận ở Serie B và ghi được 1 bàn thắng.

Màn trình diễn của libero 20 tuổi đã thu hút sự chú ý của nhiều chuyên gia bóng đá và lãnh đạo các CLB lớn. Trong số đó, có Romolo Bizzotto, cánh tay đắc lực của Chủ tịch Juventus – Giampiero Boniperti. Thông tin về sự quan tâm của Juventus đã đến tai Scirea, nhưng anh rụt rè, không tin rằng mình sẽ được về dưới trướng “Lão phu nhân”.

Atalanta kết thúc mùa giải 1973/74 ở vị trí thứ 11 tại Serie B. Sau một năm thi đấu vất vả, Scirea chỉ muốn dành thời gian để tận hưởng kỳ nghỉ. Thế nhưng, cảm giác bình yên ấy nhanh chóng chuyển thành sự phấn khích tột độ. Juventus thực sự tìm đến Atalanta, đưa ra lời đề nghị hấp dẫn để đổi lấy Scirea: 700 triệu lire tiền mặt; Giorgio Mastropasqua, Gian Pietro Marchetti chuyển đến theo chiều ngược lại và đồng sở hữu Giuliano Musiello.

“Serie B đã kết thúc và tôi đang ở nhà mà không suy nghĩ về bất kỳ điều gì. Một ngày nọ, tiến sĩ Brolis và một HLV đến gặp tôi. Ông Brolis vào thẳng vấn đề bằng cách thông báo rằng Juventus đã mua tôi. Tôi phải tới Turin để kiểm tra y tế. Bạn biết cảm xúc của tôi rồi chứ? Vâng, tôi đã phát điên vì hạnh phúc. Đêm hôm đó, tôi không thể ngủ được. Tôi tin rằng mọi cầu thủ bóng đá, thậm chí là mọi đứa trẻ đều mơ ước được khoác áo Juventus ít nhất một lần trong đời. Và tôi đã làm được điều đó”, Scirea nhớ lại.

Khi trở về nhà, Scirea nhận thêm một điều bất ngờ khác: cả gia đình dường như đã đoán được điều gì đó và chờ đợi anh để cùng ăn mừng.

14 năm rực rỡ cùng Juventus

Thời điểm Scirea có mặt Juventus đã được ấn định: ngày 29/7/1974, tại sân Comunale di Torino. Đi cùng chàng trai 21 tuổi đến sân là anh trai Paolo. Scirea cảm thấy bối rối khi đứng bên cạnh những nhà vô địch như Dino Zoff, Claudio Gentile, Francesco Morini, Giuseppe Furino, Fabio Capello, José Altafini… Cảm giác lạ lẫm chỉ kết thúc khi Scirea bị anh trai kéo ra khỏi xe.

“Tôi nhớ khi ấy, tôi không muốn bước ra khỏi xe”, cựu libero Atalanta hồi tưởng.

Câu chuyện tình yêu bền chặt giữa Scirea và Juventus bắt đầu như vậy và kéo dài suốt 14 năm. Ở Villar Perosa, anh được chỉ định làm bạn cùng phòng với Roberto Bettega. Anh ra mắt đội bóng mới trong trận thắng 4-0 trên sân nhà trước Varese ở Coppa Italia. Sau đó, anh dính chấn thương khi cùng Bianconeri đối đầu với Vorwarts Frankfurt ở UEFA Cup, và phải chờ đến ngày 20/10 để được chơi trận đầu tiên ở Serie A trong màu áo đội bóng mới, khi Juventus làm khách tại Varese. Tỷ số trận đấu này cũng là 0-0, giống như khi anh có màn chào sân cùng với Atalanta.

Nhiều năm sau, Scirea nhớ lại kỷ niệm ấy nhưng vẫn trả lời đầy khiêm tốn: “Tôi thật may mắn. Tôi đến Juventus vào thời điểm đội bóng vừa chia tay huyền thoại Sandro Salvadore. Vậy nên, tôi nhận được sự tin tưởng của ban huấn luyện, điều đó được thể hiện bằng việc họ trao cho tôi chiếc áo số 6 mà không đắn đo bất kỳ điều gì. Trong trận đầu tiên ở UEFA Cup, tôi đã bị đau mắt cá chân. Vì vậy, tôi buộc phải vắng mặt 2 trận đầu tiên ở Serie A. Tôi thường xuyên phải ra sân với đôi chân không được khỏe 100%. Toàn đội đã giúp tôi giành Scudetto. Sự có mặt của tôi chỉ làm kết quả trở nên tốt hơn một chút mà thôi”.

Sau khi cùng Juventus đánh bại Lanerossi Vicenza 5-0 vào ngày 18/5/1975, Scirea đã có danh hiệu lớn đầu tiên trong sự nghiệp. Để ăn mừng, anh đồng ý cùng các đồng đội đến vũ trường. Vốn là một thanh niên nghiêm túc, Scirea chưa bao giờ có mặt ở những nơi như vậy. Bữa tiệc kéo dài suốt đêm. Đến 6h00 sáng hôm sau, Scirea mới trở về nhà. Khi đang đi trên đường, anh nhìn thấy một công nhân FIAT đang đi làm. Hình ảnh ấy làm anh nhớ đến ông Stefano, người đã vất vả để nuôi anh khôn lớn. Scirea bỗng thấy xấu hổ và thề rằng sẽ không bao giờ vùi mình vào những buổi tiệc thâu đêm suốt sáng nữa. Nhờ lối sống mẫu mực như vậy, anh có thêm 147 trận liên tiếp ra sân trong màu áo Juventus mà không bị gián đoạn bởi chấn thương hay thẻ phạt. Anh cũng giành được toàn bộ danh hiệu ở cấp độ CLB mà một cầu thủ bóng đá luôn ao ước: 7 Scudetto, 2 Coppa Italia, 1 UEFA Cup, 1 UEFA Cup Winners’ Cup, 1 European Cup và 1 Cúp Liên lục địa sau khi đánh bại Argentinos Juniors trên chấm phạt đền ở trận chung kết.

Khác với nhiều cầu thủ bóng đá đương thời, Scirea thường bắt xe buýt đến sân tập. Để không ai nhận ra, anh thường dùng dải băng đen che dòng chữ Juventus viết trên túi và kéo cổ áo khoác cao lên. Scirea chỉ muốn để lại ấn tượng bằng màn trình diễn trên sân cỏ. Sự tập trung ấy giúp anh trở thành một trong những libero xuất sắc nhất thế giới. Số 6 của Juventus thường được so sánh với Frank Beckenbauer nhờ khả năng phán đoán, đọc tình huống, biết rõ trái bóng sẽ đi đến đâu nhanh hơn 21 cầu thủ còn lại. Khi đã sở hữu bóng, Scirea bắt đầu tổ chức lối chơi cho toàn đội. Phong cách chơi bóng của Scirea cũng toát lên vẻ hào hoa, phong nhã như vẻ bề ngoài của anh. Anh luôn ngẩng cao đầu, đôi khi dẫn bóng lao về phía trước, dùng kỹ thuật cá nhân để vượt qua mọi cầu thủ bên phía đối phương.

“Vị trí libero luôn đòi hỏi sự tập trung liên tục. Bạn phải kiểm soát tình hình của tất cả mọi người, không được để ai rời khỏi tầm mắt. Bên cạnh đó, trực giác cũng đóng vai trò quan trọng. Khi thấy hậu vệ cánh của đối thủ tiến về phía trước, bạn phải ngay lập tức chạy đến vị trí của tiền đạo, nhưng vẫn không ngừng quan sát anh chàng hậu vệ kia và lưu ý những khoảng trống mà họ có thể tạo nên một pha phản công. Sau đó, khi trực tiếp can thiệp vào tình huống, bạn phải tìm cách cướp bóng và ngay lập tức tạo nên một pha tấn công hoặc phòng ngự. Nói thì đơn giản lắm, nhưng hãy làm thử mà xem, nhất là khi trận đấu diễn ra ở tốc độ cao và mọi người luôn muốn gây khó dễ cho bạn”, Scirea giải thích trong một buổi trả lời phỏng vấn.

Juventus không chỉ mang đến cho Scirea bảng thành tích đồ sộ và danh tiếng lẫy lừng, mà còn giúp anh tìm được nửa kia của cuộc đời. Trong một dịp ghé thăm nơi ở của các chàng trai thuộc đội Primavera, anh đã ở lại dùng bữa tối. Tại đây, anh gặp Mariella Cavana lần đầu tiên. Cả hai có thêm 4 lần gặp nhau nữa và tình yêu đã đến. Năm 1976, Scirea và Cavana chính thức trở thành vợ chồng.

Chưa hết, Juventus còn gieo duyên để Scirea còn có một tình anh em tuyệt vời với Dino Zoff. Nhà vô địch EURO 1968 từng kể về người em của mình: “Tôi ngay lập tức bị ấn tượng bởi sự điềm tĩnh của Scirea. Cậu ấy luôn bình thản đến mức tôi không tin là thật. Phải mất thời gian, tôi mới tin rằng cậu ấy thực sự là con người”.

Trong thời gian gắn bó với Juventus, Scirea chắc chắn sẽ luôn nhớ về mùa giải 1976/77. “Lão phu nhân” giành Scudetto với số điểm kỷ lục (51 điểm, mỗi trận thắng khi ấy chỉ được tính 2 điểm) và đánh bại Athletic Bilbao để vô địch UEFA Cup – danh hiệu đầu tiên trong lịch sử CLB ở đấu trường châu lục. Mỗi khi nhớ về mùa giải ấy, Scirea lại hào hứng chia sẻ: “Juventus đã đóng góp 7 đến 8 cầu thủ cho đội tuyển quốc gia. Đó là một Juventus lộng lẫy, được xây dựng bởi Boniperti”.

Không lâu sau khi mùa giải kết thúc, Scirea còn được lên chức bố. Cậu con trai Riccardo của anh đã chào đời.

“Trước khi bắt đầu mỗi trận đấu, điều đầu tiên Scirea làm là tìm chúng tôi trên khán đài và gửi lời chào. Tôi không biết làm thế nào mà anh ấy có thể nhìn thấy tôi và Riccardo chỉ bằng ánh mắt của mình”, Mariella nhớ lại.

Tháng 5/1982, Scirea có thêm một Scudetto đáng nhớ với Juventus. “Lão phu nhân” toàn thắng ở 6 trận đầu tiên và bất bại trong 19 trận cuối cùng. Ngày 7/3/1982, Scirea lập cú đúp trong trận Derby della Mole, giúp Juventus đánh bại Torino 4-2. Ở cả hai lần gặp nhau trong mùa giải ấy, đội bóng áo sọc đen trắng đều giành chiến thắng, từ đó có thể ngẩng cao đầu trong thành phố của mình.

Tuyển Italia và Espana 1982

Nhờ những tố chất đặc biệt, Scirea được khoác áo tuyển Italia từ năm 22 tuổi. Ngày 30/12/1975, anh có trận ra mắt Azzurri, khi đội quân được dẫn dắt ở Enzo Bearzot và Fulvio Bernardini thi đấu giao hữu với tuyển Hy Lạp. Sau này, dưới triều đại của HLV Bearzot, Scirea được tham dự 3 kỳ World Cup ở Argentina (năm 1978), Tây Ban Nha (năm 1982) và Mexico (năm 1986). Ngoài ra, anh còn góp mặt ở EURO 1980, giải đấu mà tuyển Italia là chủ nhà.

Ở World Cup 1978, tuyển Italia tham dự với đội hình được đánh giá là mạnh nhất trong lịch sử. Tuy vậy, đội quân thiên thanh chỉ kết thúc giải đấu với vị trí thứ tư. Phải đến 4 năm sau, họ mới được tận hưởng một mùa hè rực rỡ. Trước ngày toàn đội hành quân đến Tây Ban Nha, không ai đặt niềm tin vào tập thể đang bị hủy hoại bởi scandal dàn xếp tỷ số Totonero. Báo chí Italia còn chỉ trích HLV Bearzot vì trao suất đá chính cho Paolo Rossi và không trao cơ hội cho Roberto Pruzzo, bởi Pablito vừa mãn hạn treo giò 2 năm và mới chỉ chơi 3 trận trước World Cup. 3 trận ở vòng bảng thứ nhất đã chứng minh rằng báo chí đúng. Nhưng kể từ trận đấu quyết định với tuyển Brazil ở vòng bảng thứ hai, mọi chuyện đã thay đổi. Rossi tỏa sáng rực rỡ đến hết giải, ẵm danh hiệu Vua phá lưới.

Về phần Scirea, chẳng ai phàn nàn về sự xuất hiện của anh. Chàng libero người Lombardia đóng vai trò thủ lĩnh hàng phòng ngự, với chiếc áo số 7 trên lưng. Anh cũng là nhân vật chính trong trận chung kết với Tây Đức, cả ở trên sân lẫn khi bước vào đường hầm.

Hiệp một kết thúc với tỷ số hòa 0-0. Scirea ngay lập tức tìm đến Cabrini để an ủi người đồng đội vì quả penalty vừa bị bỏ lỡ. Sang hiệp hai, anh bắt đầu điều phối lối chơi, để toàn đội tấn công với cường độ cao. Phút 57, Rossi mở tỷ số bằng tình huống len lỏi rồi đánh đầu tung lưới thủ môn Harald Schumacher. Phút 69, Scirea xâm nhập vòng cấm, phối hợp với Giuseppe Bergomi rồi đưa bóng đến sát vạch 16m50. Marco Tardelli chỉ chờ có vậy, vung chân dứt điểm. 2-0 cho tuyển Italia! Tardelli vừa chạy, vừa gào thét, tạo nên màn ăn mừng nổi tiếng trong lịch sử bóng đá.

“Pha kiến tạo ấy đã kết thúc một tình huống phản công. Scirea đưa bóng cho tôi. Bóng đi khá nhanh, khiến tôi xử lý bị lỗi. Nhưng khi vừa ngã xuống, tôi thấy mình đã ghi bàn”, Tardelli hồi tưởng về tình huống ấy với Sky Sport.

Alessandro Altobelli hoàn tất chiến thắng cho tuyển Italia, trước khi Paul Breitner ghi bàn ấn định tỷ số 3-1. Tiếng còi mãn cuộc vang lên, Scirea và các đồng đội vỡ òa hạnh phúc. Tuyển Italia vô địch World Cup lần thứ ba trong lịch sử!

“Sau trận đấu, chúng tôi ở ngoài hành lang, dành cả đêm để nói những chuyện trên trời dưới đất. Tôi, Rossi, Scirea và Cabrini. Bất chợt, Scirea quay sang nói với tôi: ‘Cậu phải chuẩn bị tinh thần để trở về nhà và được nghe mọi người gọi mình là Nhà vô địch thế giới’”, Tardelli kể lại với nụ cười mãn nguyện.

Tháng 2/1984, Scirea trở thành thủ quân đội tuyển Italia. Năm 1986, anh tham dự kỳ World Cup thứ ba và cũng là cuối cùng trong sự nghiệp. Chu kỳ thăng hoa của bóng đá Italia đã đến hồi kết. HLV Bearzot và các chàng trai của mình phải dừng bước trước tuyển Pháp của Michel Platini ở vòng 1/8. Trận đấu với “những chú gà trống Gollois” cũng là lần cuối cùng Scirea xuất hiện trong màu áo tuyển Italia. Anh chia tay sự nghiệp quốc tế với 78 lần ra sân và 2 bàn thắng.

Buổi hoàng hôn ở Juventus

Sau World Cup 1982, Juventus chào đón sự xuất hiện của Zbigniew Boniek và Michel Platini. Bianconeri đã gây tiếng vang ở đấu trường quốc nội, nên muốn bắt đầu vươn ra châu Âu và thế giới. Họ đã ở rất gần danh hiệu European Cup sau màn lội ngược dòng trước Aston Villa ở bán kết. Trận chung kết với Hamburg diễn ra tại Athens vào ngày 25/5/1983. Juventus tràn đầy quyết tâm, nhưng cú sút bằng chân trái của Feix Magath đã hạ gục Zoff và dập tắt giấc mơ của “Lão phu nhân”. Đối với Scirea và các đồng đội, thất bại ấy khiến tâm lý của họ bị giáng một đòn nặng nề.

“Trong bóng đá, bạn không bao giờ được ngừng học hỏi, rút kinh nghiệm. Sau khi giành Scudetto 1981/82, chúng tôi tiếp tục duy trì sức mạnh ở mùa giải tiếp theo. Trước 7 vòng đấu cuối cùng, Juventus hơn Torino 5 điểm. Nhưng sau đó, chúng tôi lại thua 3 trận liên tiếp và phải nhìn đối thủ cùng thành phố của mình trở thành nhà vô địch. Song đây vẫn chưa phải là tột cùng nỗi đau. Juventus đã tiến đến trận chung kết ở Athens bằng đội hình mạnh nhất, từng đánh bại Widzew Lodz, Aston Villa và Standard Liege. Khi kết thúc trận chung kết, chúng tôi thất bại. Thật dễ dàng để đạt đến một đẳng cấp nào đó, nhưng duy trì đẳng cấp thì khó hơn gấp vạn lần”, Scirea chia sẻ.

Niềm an ủi với Juventus đến ở trận chung kết Coppa Italia, khi họ lội ngược dòng thành công trước Hellas Verona và giành chức vô địch. Đó là chiếc cúp đầu tiên được Scirea nâng lên bầu trời sau khi Zoff giải nghệ. Đến năm 1984, anh trở thành đội trưởng của Juventus. Với tấm băng thủ quân trên tay, Scirea cùng “Lão phu nhân” đón nhận những thành tựu lớn lao, như danh hiệu UEFA Cup Winners’ Cup và siêu cúp châu Âu. Tuy nhiên, ở một số thời điểm, anh phải chịu đựng nỗi đau tột cùng. Một trong số những nỗi đau đó đến ở Heysel vào ngày 29/5/1985.

Bất chấp thảm kịch do các CĐV tạo ra trên khán đài, chính quyền thành phố Brussels vẫn quyết định trận chung kết European Cup. Họ cho rằng đó chỉ là tình trạng gây rối trật tự công cộng bình thường. Song tình hình ngày càng phức tạp, buộc Scirea và Phi Neal (đội trưởng Juventus và Liverpool) phải dùng loa phát thanh để trấn an người hâm mộ. Scirea kêu gọi: “Trận đấu sẽ diễn ra. Cảnh sát sẽ bảo vệ các bạn khi rời khỏi sân vận động. Các bạn đừng để những lời khiêu khích làm ảnh hưởng đến mình. Hãy bình tĩnh, chúng tôi đang thi đấu vì các bạn!”.

Những câu nói chân thành của đội trưởng Juventus không thể ngăn cản thảm kịch xảy ra. Chưa đầy một tiếng trước khi trận đấu bắt đầu, người hâm mộ Liverpool đã tràn qua khán đài Z, nơi dành cho khán giả trung lập nhưng phần đông là các Juventini. Bạo loạn xuất hiện, nhiều người cố gắng trèo lên bức tường phía trên để thoát thân. Nhưng không may cho họ, sức ép quá lớn khiến bức tường đổ sập. 39 nạn nhân đã thiệt mạng, bao gồm 32 người Italia.

Juventus giành chiến thắng 1-0 nhờ quả phạt đền được thực hiện bởi Platini. Sau khi trận đấu kết thúc, các cầu thủ và ban huấn luyện Bianconeri chạy vào sân, ôm nhau ăn mừng điên cuồng. Chiếc cúp được một quan chức thuộc Liên đoàn bóng đá Bỉ chuyển đến thủ quân Scirea. Toàn đội chạy đến các khán đài, chia vui cùng người hâm mộ. Cũng phải thôi, bởi đây là lần đầu tiên họ vô địch cúp C1 châu Âu. Nhưng màn ăn mừng của họ khiến nhiều người tức giận, bởi chiếc cúp ấy nhuốm máu của nhiều CĐV không may qua đời trước khi được chứng kiến khoảnh khắc hạnh phúc.

Đối với Scirea, đó là màn ăn mừng đầy miễn cưỡng. Anh nở nụ cười gượng gạo để xua tan bầu không khí tang tóc. Mariella kể lại: “Chồng của tôi sẽ mất nhiều tháng để chìm vào giấc ngủ mà không còn nghĩ về thảm họa Heysel”.

Scirea muốn giành thêm một chiếc cúp European Cup khác để dành tặng 39 nạn nhân, nhưng anh không thể. Đến năm 1986, nhờ những pha cản phá xuất thần của Stefano Tacconi, Juventus đánh bại Argentinos Juniors để vô địch cúp Liên lục địa. Đó là danh hiệu mang tầm cỡ quốc tế cuối cùng của Scirea, dù anh không thể cùng các đồng đội nâng cúp do chấn thương và phải rời sân ở phút 70.

Ở tuổi 33, Scirea bắt đầu nghĩ đến những hướng đi mới trong cuộc đời. Việc học của cầu thủ người Lombardia từng bị ảnh hưởng bởi sự nghiệp bóng đá và bây giờ là thời điểm để anh lấy lại tất cả. Scirea theo học tại viện Regina Margherita, đến trường 3 lần mỗi tuần, từ 7h30 đến 11h30. Ở nhà, anh trở thành học trò của… Mariella. Đến mùa hè năm 1987, Scirea nhận bằng Thạc sĩ.

“Gaetano về nhà và đặt tấm bằng Thạc sĩ lên bàn. Bố tôi chưa hề nghĩ đến điều đó, ông ấy đã rất xúc động”, Paolo nhớ lại.

“Trong kỳ nghỉ hè, Scirea viết cho tôi một lá thư. Anh ấy thừa nhận rằng dù đã giành được mọi danh hiệu trong sự nghiệp cầu thủ, niềm vui lớn nhất đối với anh ấy vẫn là khi sở hữu tấm bằng tốt nghiệp”, Mariella tiết lộ.

Trong những năm cuối cùng ở Juventus, vấn đề tuổi tác khiến Scirea không được ra sân thường xuyên. Dẫu vậy, anh đã từ chối mọi lời đề nghị chuyển nhượng từ Fiorentina và các CLB khác. Scirea thừa nhận: “Tôi cũng như bao cầu thủ khác, đều muốn ra sân thường xuyên và có thể đến bất kỳ đội bóng nào khác để thỏa mãn điều đó. Nhưng đối với tôi, Juventus là duy nhất. Tôi muốn kết thúc sự nghiệp của mình ở đây. Tuy nhiên, tôi không vội vàng. Zoff từng khuyên tôi rằng không nên nhìn lại những gì xảy ra ở phía sau lưng”.

1987/88 là mùa giải cuối cùng trong sự nghiệp của Scirea. Mái tóc của anh đã bắt đầu bạc, đồng nghĩa với đôi chân đang dần mỏi. Scirea buộc phải nhường vị trí của mình cho người đồng nghiệp trẻ Roberto Tricella. Juventus khi ấy đang chiến đấu với Torino để giành vé tham dự UEFA Cup. Vào ngày 24/4/1988, “Lão phu nhân” phải làm khách trên sân Ferraris của Sampdoria. Scirea có mặt trên sân và ghi bàn ấn định kết quả hòa 2-2 sau một pha tấn công kinh điển. Đó cũng là bàn thắng cuối cùng trong sự nghiệp của anh.

Hai tuần sau, Juventus đối đầu với AC Milan của Arrigo Sacchi, đội vừa đánh bại đương kim vô địch Napoli ngay trên sân San Paolo. Scirea giống như người chỉ huy dàn nhạc, giúp Juventus thực hiện lối chơi phòng ngự tuyệt vời. Ruud Gullit và các đồng đội cố gắng ghi bàn nhưng không thể. Trận đấu kết thúc với tỷ số hòa 0-0. HLV Sacchi rất tức giận, ngay cả khi đối thủ cạnh tranh trực tiếp với AC Milan là Napoli vừa nhận thất bại.

Ngày 15/5/1988, Scirea ra sân lần cuối cùng trong màu áo Juventus. Đội bóng của anh gục ngã trước Fiorentina ngay trên sân nhà Comunale di Torino. Kết quả này khiến Bianconeri phải tham dự trận play-off với Torino để tranh suất dự UEFA Cup. Tuy nhiên, Scirea xin HLV Rino Marchesi được nghỉ ngơi vì anh cảm thấy như vậy là đủ rồi. Tổng cộng, anh ra sân 552 trận và ghi được 32 bàn thắng trong màu áo Juventus (377 trận và 24 bàn thắng ở Serie A). Những con số ấy đã trở thành kỷ lục của Bianconeri suốt thời gian dài, trước khi bị Alessandro Del Piero phá vỡ. Ngoài ra, Scirea còn là cầu thủ đầu tiên thâu tóm trọn bộ danh hiệu ở các giải đấu do Liên đoàn bóng đá châu Âu tổ chức.

Sau trận đấu với Fiorentina, Scirea từ chối tham dự buổi tiệc vinh danh để cùng vợ đến Cinisello Balsamo, nơi sự nghiệp của anh bắt đầu. Scirea từng hứa điều đó với thầy Crimella và anh đã giữ lời.

Poland — *Chiếc xe chở Scirea tan tành sau khi gặp nạn.*

Về cõi vĩnh hằng sau tai nạn thảm khốc

Năm 1989, Scirea đứng trước nhiều ngã rẽ trong cuộc đời: tiếp tục chơi bóng ở một CLB khác với thời lượng ra sân ít hơn, tham gia vào ban lãnh đạo Juventus hoặc trở thành HLV. Cuối cùng, anh quyết định tham gia khóa học ở Coverciano và có được giấy phép hành nghề “gõ đầu trẻ”. Ngay lập tức, Chủ tịch Lillo Foti tìm đến, mời Scirea về dẫn dắt Reggina.

Cựu cầu thủ người Lombardia cảm thấy rất hào hứng. Tuy nhiên khi ấy, Zoff đang là HLV của Juventus và ông cố gắng thuyết phục người em thân thiết của mình về làm trợ lý. Sau thời gian suy nghĩ, Scirea đồng ý tiếp tục gắn bó với “Lão phu nhân”.

Một ngày nọ, Juventus chuẩn bị có cuộc đối đầu với Gornik Zabrze. Nhiệm vụ của Scirea là đến Ba Lan để quan sát đối thủ của mình. Anh từng tìm hiểu về Gornik Zabrze vào tháng 8, nhưng Chủ tịch Boniperti muốn anh quay trở lại Đông Âu thêm lần nữa vào đầu tháng 9 để theo dõi kỹ hơn. Scirea không hài lòng. Zoff cũng vậy và đề cử Vycpálek đi chuyến này, bởi ông là người Tiệp Khắc và biết tiếng Ba Lan. Song cuối cùng,, Scirea không muốn làm phiền người khác, và chấp nhận mệnh lệnh từ Chủ tịch.

“Chúng tôi ăn sáng cùng nhau vào lúc 4h30 sáng thứ bảy. Chính tôi đã nài nỉ anh ấy cùng ăn sáng với mình. Scirea dự kiến sẽ trở về nhà vào tối Chủ nhật. Sau khi chúng tôi tạm biệt nhau, anh ấy quay sang và nói với tôi: ‘Được rồi. Đây sẽ là lần cuối cùng anh đi làm nhiệm vụ theo dõi đối thủ. Anh muốn ở nhà lâu hơn một chút’. Scirea đã nói như vậy trước khi ra đi”, vợ Mariella kể lại trên Sky Italia.

Thế nhưng, Scirea không bao giờ trở về nhà nữa. Vào tối thứ bảy (ngày 2/9), anh có mặt ở Ba Lan để xem Gornik Zabrze tập luyện. Sáng Chủ nhật, anh ngồi trên chiếc Polski FIAT 125p để đến Warsaw. Người trợ lý của Zoff ngồi ở ghế sau, bên cạnh thông dịch viên Barbara, trong khi Giám đốc điều hành của Gornik Zabrze ngồi ở ghế trước.

Con đường hai làn từ Widzew đến Warsaw có rất nhiều phương tiện di chuyển, khiến người tài xế cảm thấy lo lắng và quyết định vội vàng. Khi ở gần lối ra Babsk, ông mạo hiểm lấn qua làn đường bên cạnh để vượt lên. Không may, một chiếc xe buýt chạy ngược chiều đang lao tới, va chạm và khiến chiếc xe chở Scirea trở lại làn đường của mình. Cú tông ấy không quá mạnh. Thế nhưng, từ phía sau, một chiếc FIAT 126 do Ba Lan sản xuất tông thẳng vào đoàn công tác của Juventus. Trên chiếc xe của đoàn, 4 can xăng được nhét vào, đề phòng tình huống cấp bách. Vì vậy, khi va chạm, chiếc xe đã bốc cháy dữ dội. Giám đốc điều hành của Gornik Zabrze không thắt dây an toàn, bị văng ra ngoài và may mắn sống sót. Ba thành viên còn lại không có cách nào để thoát ra được, bất lực chào tạm biệt thế giới.

Scirea được đưa đến bệnh viện gần đó, nhưng các bác sĩ xác định anh đã qua đời do bị bỏng quá nặng. Người tài xế và thông dịch viên cũng rơi vào tình cảnh tương tự dù kết quả khám nghiệm tử thi cho thấy họ không bị thương tích sau cú va chạm.

Thông tin về một người Italia bị tai nạn giao thông ở Ba Lan được truyền đến Bộ Ngoại giao Italia. Tuy nhiên, vào thời điểm ấy, rất khó để xác định danh tính người gặp nạn một cách nhanh chóng. Sự thật chỉ được tiết lộ sau đó vài giờ. Chiều 3/9, Juventus vừa giành chiến thắng 4-1 trước Hellas Verona trên sân Marc’Antonio Bentegodi. Sau bữa ăn tối trên hồ Garda, toàn đội cùng Giám đốc điều hành di chuyển trên xe buýt để về Turin. Vào lúc 10h00 tối, khi đang ở trạm thu phí, họ mới nhận được tin dữ về Scirea.

Trong khi đó, Riccardo đang ở Alassio cùng với ông bà ngoại. Cậu chỉ biết tin cha mình qua đời từ những dòng thông báo đầy đau thương của ký giả Sandro Ciotti trong chương trình Domenica Sportiva: “Thật vô ích khi chúng ta ngồi đây để nói chuyện khi một người đã để lại dấu ấn trên toàn thế giới trong nhiều năm, người đã giành được mọi danh hiệu một cách xứng đáng và là nhà vô địch không chỉ trong thể thao mà còn cả văn hóa… vừa gặp nạn”.

Tardelli, khách mời của chương trình Domenica Sportiva tối 3/9, đã rất sốc và ngay lập tức bỏ về nhà. Sau đó, người hùng Espana 1982 chia sẻ trong những giọt nước mắt: “Scirea với tính cách ôn hòa của mình, luôn vui vẻ với chúng tôi, không bao giờ tức giận và luôn sẵn sàng giúp đỡ mọi người. Nhưng cuối cùng, anh ấy lại đi trước chúng tôi. Scirea đã ra đi nhưng sẽ để lại trong tôi những ấn tượng đẹp”.

Về phần Mariella, cô đang ở cùng gia đình của Zoff. Vì lý do ngẫu nhiên, TV trong nhà vị thuyền trưởng của Juventus không hoạt động. Phải đến sáng hôm sau, khi trở về nhà, cô mới biết tin về chồng của mình thông qua cuộc gọi điện thoại của Chủ tịch Boniperti. Ai đó đã nói với Mariella rằng có một người sống sót sau vụ tai nạn ấy. Cô đã hy vọng, và rồi sớm biết rằng đó không phải là Scirea yêu dấu.

Lễ tưởng niệm ở Ba Lan được đội ngũ bác sĩ của Juventus thực hiện vào ngày 8/9. Sau đó, linh cữu của Scirea được đưa về Turin và cử hành tang lễ tại nhà thờ Crocetta. Rất đông các đồng đội trong màu áo Bianconeri cũng như Azzurri đã đến viếng và nói lời vĩnh biệt người đồng đội, người anh thân thiết; đồng thời chia buồn với gia đình. Lãnh đạo Liên đoàn bóng đá Italia, HLV Azeglio Vicini của tuyển Italia và gia đình Agnelli cũng có mặt. Bên ngoài nhà thờ, hơn 20.000 người hâm mộ cùng im lặng nghe thông báo trên loa, rồi dành cho Scirea những tràng pháo tay khi quan tài của anh đi qua.

Sau khi cử hành tang lễ, Scirea được đưa đến nghĩa trang Morsasco, thành phố quê hương của Mariella và là nơi họ đã kết hôn. Libero một thời của Juventus vẫn yên nghỉ tại đó đến ngày hôm nay. Sau khi Scirea qua đời, tên của anh được đặt cho khán đài Curva Sud của sân Delle Alpi (hay sân Allianz Stadium ngày nay) và nhiều giải đấu trẻ khác. Từ tháng 11/2012, con đường dẫn đến Học viện bóng đá Juventus cũng được đổi tên thành “Corso Gaetano Scirea”.

Chiếc nhẫn mà Scirea luôn đeo trên ngón tay và chiếc đồng hồ mua ở Ba Lan của anh đã được trả lại cho Mariella. Không lâu sau khi cậu con trai vĩnh biệt thế giới, ông Stefano cũng qua đời vì mắc bệnh tim nghiêm trọng. Đến năm 2011, Scirea có tên trong Đại sảnh danh vọng của bóng đá Italia.

“Scirea, một trong những tấm gương sạch sẽ nhất của bóng đá chúng ta, đã ra đi mãi mãi”, nhà báo Gianni Mura nhận xét trong bài viết của mình.

(Lược dịch từ bài “Gaetano Scirea, il libero gentiluomo: uomo e campione esemplare” trên tờ Goal).