Ai đúng, ai sai? Mark Iuliano có phạm lỗi với Ronaldo không? Liệu trọng tài Paolo Ceccarini có mắc sai lầm? Đáp án của những câu hỏi ấy sẽ mãi là bí ẩn khi nhắc đến trận Derby d’Italia ở mùa giải 1997/98.
Ngày 26 tháng 04 năm 1998. Một ngày chủ nhật như bao ngày chủ nhật khác. Nhưng với các Juventini, các Interisti và hàng trăm triệu người yêu mến bóng đá trên khắp thế giới, hôm ấy lại rất đặc biệt. Juventus sẽ chạm trán Inter Milan trong trận chung kết Scudetto. Tại sân Delle Alpi, tất cả giống như một bữa tiệc thịnh soạn, với hai vị khách là những người đã thưởng thức những món ngon trên khắp đất nước kể từ đầu mùa giải và vẫn đang chờ đợi món chính xuất hiện. Vị khách đầu tiên là Vecchia Signora, do Marcello Lippi dẫn dắt. Người còn lại là Beneamata, do Luigi Simoni làm đại diện. Trong thực đơn của bữa tiệc ấy, món ăn ngon nhất mang tên “Alessandro Del Piero đấu Ronaldo de Lima”.
Cả thế giới đều hướng mắt về thành Turin. Sau 90 phút bóng lăn, kết quả của cuộc đua đến chức vô địch Serie A 1997/98 gần như sẽ được định đoạt. Đó đã là vòng đấu thứ 31, tức chỉ còn 4 vòng nữa là mùa giải sẽ hạ màn. Juventus và Inter Milan chỉ cách nhau 1 điểm trên bảng xếp hạng. Bianconeri dẫn đầu với 66 điểm, nhưng Nerazzurri cũng bám rất sát ở phía sau với 65 điểm. Đội chủ nhà chỉ cần 1 điểm là đủ để bảo toàn lợi thế, trong khi các vị khách quyết tâm tấn công ngai vàng bằng mọi giá. Tất cả được tóm gọn trong 1 từ: quyết định!

Thành bại tại… Ceccarini
HLV Lippi triển khai sơ đồ gồm bộ ba trung vệ Moreno Torricelli, Pablo Montero và Mark Iuliano áng ngữ trước khung thành của thủ môn Angelo Peruzzi. Ở phía trên, Angelo Di Livio và Gianluca Pessotto trấn giữ 2 cánh, còn Edgar Davids và Didier Deschamps tạo thành cặp tiền vệ trung tâm. Nơi tiền tuyến, Zinedine Zidane đảm nhiệm vai trò tiền vệ công, hỗ trợ cho bộ đôi tiền đạo Filippo Inzaghi và Alessandro Del Piero.
Ở phần sân bên kia, Inter Milan có Gianluca Pagliuca nơi khung thành; Salvatore Fresi, Taribo West, Francesco Colonnese và Javier Zanetti ở hàng hậu vệ. Tuyến giữa được tạo thành bởi 3 tiền vệ gồm Benoit Cauet, Aron Winter và Diego Simeone. Chơi cao hơn một chút là Francesco Moriero và Youri Djorkaeff. Cả hai có nhiệm vụ kích hoạt ngòi nổ nguy hiểm nhất: “Người ngoài hành tinh”, đương kim “Quả bóng vàng” Ronaldo de Lima.
4h00 chiều, trọng tài Paolo Ceccarini thổi còi khai cuộc. Juventus khởi đầu rất mạnh mẽ, khai thông thế bế tắc ở phút 21. Del Piero xâm nhập vòng cấm từ cánh trái, dùng động tác giả đánh lừa Fresi rồi dứt điểm bằng chân phải, đưa bóng vào góc xa khung thành. Pagliuca chỉ còn biết đứng nhìn. Bàn thắng của Del Piero mang đến sự ngất ngây cho các Juventini. Ngược lại, các cầu thủ Inter Milan như bị dội một gáo nước lạnh để bừng tỉnh. Họ cần sút tung lưới đối đợi chủ nhà ít nhất 2 lần nữa nếu không muốn đầu hàng trong cuộc đua Scudetto.
Đội khách cố gắng lấy lại bình tĩnh để tấn công, nhưng sự thiếu liên kết khiến họ gặp khó khăn trong khâu tổ chức. Không còn cách nào khác, Inter Milan phải trông chờ vào những tình huống cố định hoặc những pha bóng mang đậm dấu ấn cá nhân. Ronaldo sút phạt đưa bóng đi vọt xà ngang. Djorkaeff bắt vô-lê từ ngoài vòng cấm nhưng thiếu chính xác. Simeone đánh gót để Ronaldo solo vào thẳng vòng cấm với tốc độ điên cuồng, rồi… dứt điểm ra ngoài. Tóm lại, Inter Milan có cơ hội ghi bàn, nhưng Juventus vẫn đứng vững.
Bước sang hiệp hai, tỷ số trận đấu vẫn không có dấu hiệu thay đổi. Với lợi thế dẫn trước 1-0, “Lão phu nhân” giữ được sự tỉnh táo để ngăn chặn những tình huống tấn công như vũ bão của đối thủ. Sự căng thẳng được đẩy lên cao trào từ phút 70 đến phút 72. Chỉ trong 2 phút ngắn ngủi ấy, lịch sử của trận Derby d’Italia có thêm một dấu ấn mới để lưu truyền cho đến tận ngày hôm nay.
Sau pha phất bóng dài của Simeone, Ronaldo băng lên, vượt qua sự truy cản của Birindelli rồi nỗ lực cướp bóng từ Torricelli. Trung vệ 28 tuổi của Juventus cản phá quá yếu ớt, đưa bóng đến chân Zamorano, người đang tiến vào vòng cấm của đối thủ với khí thế hừng hực. Vì một thoáng do dự, tiền đạo người Chile bị Birindelli chặn lại. Ronaldo ngay lập tức chạy đến tiếp ứng. Hiểu rõ sự nguy hiểm của chàng trai người Brazil, Iuliano không suy nghĩ quá nhiều, liền lao vào để ngăn chặn. Tình huống diễn ra quá nhanh, khiến cả hai cùng nằm trên mặt đất, nhưng Iuliano đã chiến thắng khi giúp Juventus giành được quyền kiểm soát bóng.

Trọng tài Ceccarini có góc quan sát rất rõ, nhưng không cho Inter Milan được hưởng phạt đền. Sự tranh cãi ngay lập tức nổ ra. Trong phòng bình luận, BLV Massimo Marianella của Tele+ thốt lên: “Ronaldo, hãy nhìn vào cơ thể đang bị đau của anh ấy”. Ngược lại, cựu trọng tài Massimo Chiesa lại nhận định theo cảm quan cá nhân: “Không, đối với tôi, pha bóng này không thể thổi phạt đền”.
Trận đấu vẫn tiếp diễn, nhưng các cầu thủ Inter Milan ngay lập tức lao đến chỗ ông Ceccarini để phàn nàn. Zamorano, Cauet giận dữ đuổi theo người điều khiển trận đấu, theo sau là Simeone. Trên đường pitch, HLV Gigi Simoni phải thốt lên: “Thật xấu hổ, quá xấu hổ!”
Song mọi chuyện vẫn chưa kết thúc. Trái bóng tiếp tục lăn và Davids liền chuyền cho Zidane để Juventus mở đợt tấn công từ cánh trái. Zizou giữ bóng rồi chuyền thẳng vào vòng cấm của Inter Milan. Del Piero băng vào, nhưng bị West phạm lỗi và ngã nhào.
Phạt đền cho Juventus! Lần này, toàn bộ cầu thủ Inter Milan không còn giữ được sự bình tĩnh, chạy đến vây kín trọng tài Ceccarini. Thủ môn Pagliuca cũng rời khỏi khung thành. Bên ngoài sân, trọng tài thứ tư cũng đang vất vả để dập tắt cơn thịnh nộ của HLV Simoni. Khi mọi chuyện vượt tầm kiểm soát, chiến lược gia người Emilia-Romagna bị truất quyền chỉ đạo.
Quyết định thổi penalty được giữ nguyên. Mọi sự chú ý bây giờ được đổ dồn về Del Piero và Pagliuca. Chỉ cần bóng lăn vào lưới, mọi hy vọng giành Scudetto của Inter Milan gần như chấm dứt. Thế nhưng, điều không may đã xảy ra. Áp lực quá lớn khiến chàng trai 23 tuổi không thể đánh bại thủ môn dày dặn kinh nghiệm trên chấm phạt đền. Tỷ số vẫn là 1-0, mọi chuyện chưa kết thúc.
Dẫu vậy, trong thời gian còn lại, sự nôn nóng đã lấn át lý trí của các cầu thủ Nerazzurri. Thay vì tập trung ghi bàn, họ liên tục phạm lỗi, đỉnh điểm là tình huống Ze Elias thúc cùi chỏ vào Deschamps và phải nhận thẻ đỏ. Án phạt tương tự được dành cho trợ lý HLV Angelo Pini. Càng về cuối trận, Inter Milan càng hoảng loạn. Ronaldo, Zamorano và các đồng đội thử đủ mọi cách nhưng không một lần đánh bại thủ môn Peruzzi. Hy vọng của các vị khách dần tan thành mây khói.
Tiếng còi kết thúc trận đấu vang lên. Juventus nới rộng khoảng cách với đại kình địch lên thành 4 điểm. Sang tuần sau, “Lão phu nhân” bị Vicenza cầm hòa trên sân Romeo Menti. Nhưng Inter Milan cũng chẳng làm tốt hơn, khi bị Piacenza chia điểm ngay trên sân Giuseppe Meazza. Cuộc chiến Scudetto kết thúc vào ngày 10/5/1998. Juventus đánh bại Bologna 3-2 và bảo vệ ngôi vô địch thành công.

Cuộc tranh luận không hồi kết
Giữa thời điểm mạng Internet chưa bùng nổ, những câu chuyện ngay sau trận Derby d’Italia phải cần thêm nhiều thời gian để hé lộ dần dần. Một đoạn băng được công bố, ghi lại cảnh Chủ tịch Massimo Moratti rời sân Delle Alpi khi màn đọ sức còn chưa kết thúc. Thông qua tờ Ultimo Uomo, vị tỷ phú dầu mỏ không ngần ngại thừa nhận:
“Tôi chưa bao giờ rời sân từ sớm, nhưng cuộc sống luôn có ngoại lệ. Tôi không muốn chứng kiến đội bóng của mình bị giễu cợt đến phút cuối cùng. Thật sự cay đắng và tức giận. Điều đáng sợ ấy đã xảy ra. Cuộc chiến Scudetto bị bóp méo không ư? Tôi cho rằng mọi chuyện đã được vạch sẵn. Các trọng tài sợ Juventus bị tổn thương và phải làm mọi cách để điều đó không diễn ra”.
Tại bãi đậu xe ở sân Delle Alpi, Ronaldo không thể kiềm chế cảm xúc và tạo nên cuộc ẩu đả. Trong chương trình La Domenica Sportiva, ngôi sao người Brazil nói lời cay đắng: “Tôi thực sự rất buồn. Thật xấu hổ khi những hình ảnh ấy được chiếu trên khắp thế giới. Chúng tôi không thể nuốt trôi thất bại khi các trọng tài quá thiên vị Juventus. Bây giờ, tôi không thể nói thêm bất kỳ điều gì”.
Bên kia chiến tuyến, người Juventus cũng không phải dạng vừa. Tổng giám đốc Luciano Moggi đáp trả Ronaldo trên sóng truyền hình của Rai: “Tôi muốn nói với Ronaldo rằng cậu ấy rất giỏi trong vai trò của một cầu thủ bóng đá. Nhưng để chuyên nghiệp hơn, cậu ấy không nên đưa ra những tuyên bố như vậy. Chúng ta nên hỏi Ronaldo xem Inter Milan còn thiếu điều gì để giành chiến thắng. Juventus luôn xuất hiện trên sân, tập luyện nghiêm túc, cống hiến hết mình và làm nhiều hơn nói. Điều đó quá rõ ràng, không phải đội bóng nào cũng làm được”.
Phó Chủ tịch Roberto Bettega cũng buông lời phản pháo Moratti: “Đó là một kết quả tuyệt vời, bởi 3 điểm trong cuộc chiến với đối thủ cạnh tranh trực tiếp cũng rất quan trọng. Moratti nói Juventus không thể vô địch theo cách này ư? Tôi không biết chúng tôi có giành Scudetto vào năm nay hay không, nhưng chúng tôi từng làm được vào năm ngoái và 2 năm trước. Tôi hy vọng sẽ có thêm 9 chiếc cúp nữa cho đến khi Inter Milan chạm tay vào nó”.
Trong khi đó, đội trưởng Antonio Conte lại tỏ ra điềm tĩnh hơn, tránh chạm vào nỗi đau của đối thủ: “Tôi cho rằng Ceccarini đã đưa ra một số quyết định đáng để bàn luận trong ngày hôm nay. Dù đúng hay sai, chúng ta cần thời gian để đưa ra phán xét. Nhưng theo tôi, Ceccarini đã điều khiển trận đấu rất tốt”.

Một trận đấu nảy lửa như chưa từng xuất hiện ở Italia. Diễn biến trên sân và kết quả trên bảng tỷ số chứa đầy sự nghi ngờ suốt thời gian dài. Một bên đưa ra những lời phỏng đoán, còn bên kia cố gắng phản biện. Có người cho rằng trận đấu bị bóp méo bởi tổ trọng tài, những tiếng còi của ông Ceccarini thiên vị Juventus quá rõ ràng. Trong khi đó, nhiều người khác lại cho rằng ngay cả khi Inter Milan được hưởng phạt đền và thực hiện thành công, họ vẫn không thể giành quyền tự quyết bởi đang bị đối thủ dẫn trước 1 điểm trên bảng xếp hạng.
Tất nhiên, HLV của hai đội không thể đứng ngoài cuộc chiến. Simoni mỉa mai trọng tài Ceccarini: “Tôi hy vọng mình đã sai và không thấy một quả phạt đền. Trọng tài đã ở rất gần vị trí các cầu thủ va chạm với nhau và quan sát rất rõ. Những tình huống khác thì có thể là không. Nhưng lần này, ông ấy đã thấy rất rõ”.
Lippi cũng không thể giữ im lặng, liền buông lời giễu cợt đàn anh ở bên kia chiến tuyến: “Chiến thắng này rất quan trọng, ngay cả khi nó không mang tính chất quyết định. Trận đấu hôm nay hội tụ đủ yếu tố cần thiết: kỹ thuật, chiến thuật và sự khiêm tốn. Nhưng trên hết, chúng tôi vẫn giữ được sự bình tĩnh mà tôi chưa từng thấy ở nhiều người khác”.
Khi mùa giải kết thúc, dư âm của trận Derby d’Italia vẫn tiếp diễn. Tất cả chương trình thể thao tại Italia đều ít nhiều nói về tình huống Inter Milan không được hưởng phạt đền. Từ “Processo di Biscardi”, “Pressing’”, đến “90° minuto” và “La Domenica Sportiva”, mọi người đều tranh luận về màn chạm trán tại sân Delle Alpi thay vì bất kỳ chủ đề hấp dẫn nào.
Thậm chí, một chương trình được dẫn dắt bởi MC gạo cội Raimondo Vianello đã phân tích từng tình huống thổi còi của trọng tài Ceccarini trong suốt hơn 90 phút. Nhà báo Maurizio Pistocchi tiến hành mổ băng quay chậm các pha bóng trước khoảnh khắc Ronaldo và Iuliano va chạm với nhau. Ở phút 38, Davids phạm lỗi thô bạo với Cauet từ phía sau, nhưng ông Ceccarini chỉ nhắc nhở tiền vệ người Hà Lan. Sang hiệp hai, Colonnese vào bóng bằng gầm giày với Inzaghi, Iuliano truy cản trái phép với Moriero, Deschamps va chạm với Cauet… song cũng không có chiếc thẻ nào được rút ra. Không giữ được bình tĩnh, Zamorano liền đạp vào bắp chân của Davids. Lần này, tiển đạo người Chile phải nhận thẻ vàng. Ít phút sau, đến lượt Simeone dẫm vào người Davids và cựu cầu thủ Ajax liền trả đũa bằng cách đá vào hông tiền vệ của Inter Milan. Ngay lập tức, ông Ceccarini chạy đến nhắc nhở Simeone thay vì Davids.

Từ những tình huống như vậy, Pistocchi khẳng định năng lực cầm còi của vị “vua áo đen” đáng để đặt nghi vấn. Roberto Baggio cũng có mặt trong chương trình ấy và đưa ra nhận định: “Tất cả những tình huống mà tôi nhìn thấy, các cầu thủ phạm lỗi đều xứng đáng bị phạt thẻ vàng. Nhưng trọng tài đã nhìn nhận theo hướng khác và chỉ đưa ra lời cảnh báo. Dù có ra sao, những quyết định của trọng tài ở trận đấu này đều khiến mọi thứ trở nên căng thẳng”.
Cuối cùng, cả trường quay cùng phân tích tình huống của Iuliano và Ronaldo. Pistocchi kết luận: “Tôi đã nghe nói rằng đây không phải là pha phạm lỗi. Nhưng nên nhớ, một tình huống không được tính là phạm lỗi chỉ khi ai đó không tác động vật lý trực tiếp vào cầu thủ đối phương. Ở đây, họ đã va chạm thân thể với nhau quá mức cần thiết. Chắc chắn Iuliano không cố ý. Song rõ ràng, đó là tình huống phạm lỗi và xứng đáng bị thổi phạt đền”.
Trận đấu kết thúc với 3 thẻ vàng cho mỗi bên. Davids, Iuliano và Pecchia là những người phải nhận án phạt bên phía Juventus; trong khi Zamorano, Simeone và Pagliuca bên phía Inter Milan cũng phải chịu kết cục tương tự. Ngoài ra, Nerazzurri còn phải chơi thiếu người khi Ze Elias nhận thẻ đỏ.
Ceccarini và Iuliano, 2 nhân vật chính trong câu chuyện này, giữ im lặng suốt thời gian dài, bất chấp việc liên tục bị dư luận công kích. Phải 2 thập kỷ sau, họ mới bước ra khỏi vỏ bọc để nói rõ mọi việc. Năm 2018, ông Ceccarini giải thích về quyết định của mình trong cuộc trả lời phỏng vấn độc quyền với Premium Sport:
“Hôm nay, tôi muốn xác nhận rằng những gì tôi thấy trên sân là hoàn toàn phù hợp với thực tế. Đúng là họ đã va chạm với nhau, nhưng điều đó không có nghĩa rằng Iuliano đã phạm lỗi. Nhiều người nghĩ tôi đã mắc sai lầm khi không cho Inter Milan được hưởng phạt đền. Nhiều người khác lại cho rằng tôi không thấy hoặc cố tình không thấy pha phạm lỗi của Iuliano chỉ vì không muốn Juventus bị thủng lưới. Song thực ra, tôi thấy rất rõ và thấy điều ngược lại với số đông”.

Trước đó, khi tham gia chương trình Tele Bari vào năm 2014, Iuliano cũng phá vỡ im lặng bằng cách ví von đầy hài hước: “Tôi phải khẳng định rằng tình huống ấy không rõ ràng. Ronaldo chạy rất nhanh, trong khi tôi cũng đang đi trên làn đường của mình. Tôi không có bất kỳ pha phạm lỗi nào. Trên thực tế, tôi mới là người bị tông khi đang di chuyển trên làn đường dành cho người đi bộ”.
Ngày nay, trước mỗi trận Derby d’Italia, người hâm mộ vẫn không thể quên khoảnh khắc Ronaldo và Iuliano lỡ va vào nhau. Ai đúng ai sai trong tình huống ấy? Câu trả lời sẽ mãi mãi là bí ẩn. Nhưng có một điều không thể thay đổi, đó là lịch sử. Juventus giành Scudetto trong sự tức giận của Inter Milan. Và mối thâm thù giữa 2 “gã khổng lồ” sẽ tồn tại rất lâu, không thể khác được.
(Lược dịch từ bài “Il duello infinito: l’eredità dello scontro Ronaldo-Iuliano nella rivalità tra Inter e Juventus” trên trang Goal).
BÀI VIẾT KHÁC
TƯỜNG THUẬT: HLV Gennaro Gattuso họp báo ra mắt tuyển Italia
Cristian Chivu: “Tôi luôn sống với tinh thần Interismo!”
Ricardo Rodriguez: “Tôi bị Gattuso cho ăn tát vài lần”
Ngày 28/4/2004 – Lần cuối cùng Roberto Baggio khoác áo tuyển Italia
Luciano Spalletti: “Tôi phải chịu trách nhiệm, xin đừng thương hại tôi”
Marcos Evangelista Cafu: “Chiếc Pendolino vĩnh cửu” nơi hành lang phải
Roberto Baggio: “Tôi từng thấy xấu hổ khi cầm phong bì tiền lương”
Buổi họp báo đặc biệt với Donnarumma