Đến bây giờ, không ai có thể hiểu động lực nào giúp doanh nhân Enrico Marone Cinzano mang theo Julio Libonatti trên đường trở về từ Argentina vào mùa hè năm 1925. Khi ấy, Cinzano không thể ngờ rằng chàng trai này sẽ trở thành một trong những cầu thủ xuất sắc nhất thuộc kỷ nguyên của ông.
Doanh nhân Enrico Marone Cinzano, tân Chủ tịch Torino, không quá yêu thích bóng đá. Ông là một trung úy quân đội đã về hưu, chỉ nắm quyền điều hành “Il Toro” sau khi chiếm lượng lớn cổ phần vào cuối năm 1924. Tuy nhiên, Cinzano nhanh chóng cho thấy tầm ảnh hưởng của mình. Trong thời gian ngắn, ông biến Torino thành đội bóng lớn nhất ở Italia, dẫn dắt phần còn lại bước vào thời đại bóng đá chuyên nghiệp. Mùa hè năm 1925, Cinzano trở lại Torino sau chuyến đi xuyên Đại Tây Dương đến Buenos Aires bằng tàu hơi nước. Bước xuống bến tàu cùng ông là một chàng trai người Argentina, Julio Libonatti.
Sự xuất hiện của tiền đạo 24 tuổi giúp lối chơi của Torino tươi mới hơn. Ba năm sau, Libonatti liên tiếp ghi bàn, dẫn “Il Toro” đến Scudetto đầu tiên trong lịch sử đội bóng. Bản thân ông ẵm luôn danh hiệu Vua phá lưới – Capocannoniere.
“Một bản hợp đồng thần thánh”, ký giả Ettore Berra đặt nhan đề cho bài viết của mình trên tờ Lo Sport Fascista. Libonatti là một cỗ máy ghi bàn, sở hữu kỹ năng dứt điểm chính xác nhất mà các tín đồ Calcio từng chứng kiến. Ông luôn có đủ thời gian để xử lý bóng, những bước di chuyển thông minh, khiến đối thủ phải hít khói. Có Libonatti ở trên sân, các đồng đội của ông trở nên nhàn rỗi hơn. Họ chỉ cần tìm cách đưa bóng đến chân chàng trai người Rosario và chờ đợi một bàn thắng.
Libonatti, món quà từ Rosario
Libonatti cất tiếng khóc chào đời vào năm 1901, tại thành phố cảng Rosario, trong gia đình có cha mẹ đều là người Italia. Thời thơ ấu của ông gắn liền với sự phát triển bóng đá ở các đô thị lớn tại Argentina. Những người châu Âu nghèo khó, phần lớn trong số đó là người Italia, vượt Đại Tây Dương để đến Nam Mỹ tìm kiếm cuộc sống tốt đẹp hơn. Bóng đá phát triển mạnh mẽ trong cộng đồng những người nhập cư này. Một số đội bóng nổi tiếng xuất hiện đầu thế kỷ XX, bao gồm River Plate, Boca Juniors, Independiente và Racing Club.
Newell’s Old Boys, đội bóng nổi tiếng nhất ở Rosario, được thành lập vào năm 1903. Những đứa trẻ chơi bóng ở địa phương bắt đầu có nơi để rèn giũa. Năm 1917, các tuyển trạch viên của Newell’s Old Boys phát hiện tài năng của Libonatti khi chứng kiến ông thể hiện trong khu phố Independence Park. Ngay lập tức, ông gia nhập đội bóng này. Vào thời điểm ấy, Libonatti mới 15 tuổi.
Trong 8 năm tiếp theo, Libonatti ghi 78 bàn thắng sau 141 lần khoác áo Newell’s Old Boys. Ông có những pha dứt điểm đẹp mắt và được người hâm mộ đặt biệt danh là “El Matador”. Năm 1925, trong một lần ghé thăm Buenos Aires, doanh nhân Cinzano có dịp theo dõi Libonatti chơi bóng. Ngay lập tức, ông gửi lời mời đưa chàng trai 24 tuổi quay trở lại quê hương của mình. Đi cùng Cinzano và Libonatti trên chuyến tàu ấy còn có Basso, một chàng trai địa phương khác. Song Basso không để lại ấn tượng, bị nhiễm bệnh và phải trở về Argentina chỉ sau thời gian ngắn ở Torino.
Khi nhớ về nhiệm kỳ làm Chủ tịch Torino của Cinzano, hầu hết nhà báo và chuyên gia bóng đá hướng sự chú ý vào Libonatti. Ký giả Berra mô tả trong một bài viết vào năm 1928, sau khi “Il Toro” giành Scudetto: “Chắc chắn những tuyển trạch viên giỏi nhất cũng không thể tìm thấy một cầu thủ đẳng cấp hơn”.
Trong 4 mùa giải đầu tiên ở Torino, Libonatti ghi 106 bàn thắng sau 109 trận, bao gồm 35 lần sút tung mành lưới đối phương ở mùa 1927/28, đưa “Il Toro” đến ngôi vô địch giải đấu. Đó là lần đầu tiên họ được tận hưởng vinh quang, sau khi danh hiệu ở mùa giải trước đó bị tước vì cáo buộc hối lộ. Mặc dù Torno kết thúc mùa giải 1928/29 ở vị trí á quân (xếp sau Bologna), chàng trai sinh ra ở Rosario vẫn thể hiện phong độ đáng sợ. Ông khiến các thủ môn đối phương phải vào lưới nhặt bóng 34 lần chỉ sau 25 trận.
“Với Libonatti, Torino thay đổi hoàn toàn. Đôi cánh gần như bị bỏ rơi, một lối chơi mới dần hình thành. Cả đội hình Torino bây giờ về cơ bản là để phục vụ Libonatti, một tiền đạo gần như không mắc sai lầm trong những pha dứt điểm”, Berra chia sẻ vào năm 1928.
Đặt mua sách “Lãnh đạo trầm lặng” của Carlo Ancelotti tại đây
Libonatti không có thể hình cao lớn, nhưng luôn cho thấy sự mạnh mẽ và kiên cường. Chính điều ấy kết hợp với khả năng chớp cơ hội giúp ông trở thành trung phong trong sơ đồ 3 tiền đạo nổi tiếng của Torino vào cuối những năm 1920. Bộ ba Julio Libonatti, Adolfo Baloncieri và Gino Rossetti được người hâm mộ gọi là “Kim tự tháp của Il Toro”. Baloncieri, người từng sống ở Argentina thời thơ ấu, là bộ não của Torino, với khả năng chuyền bóng khéo léo, vào thẳng vòng cấm đối phương thay vì đẩy ra cánh. Sự tinh tế của Baloncieri và thể hình cao lớn của Rossetti giúp Libonatti nhỏ bé có thêm không gian để dứt điểm, khiến hàng phòng ngự đối phương phải trả giá.
“Những cú sút của Libonatti rất sắc sảo và mạnh mẽ dù ở bất kỳ cự ly nào. Quả bóng luôn đi theo quỹ đạo khó lường, thường chỉ ôm sát mặt đất hoặc ở tầm nửa chiều cao cột dọc. Libonatti sẵn sàng trừng phạt những lỗi vị trí nhỏ nhất của đối phương. Cậu ấy không sở hữu kỹ năng rê bóng như Baloncieri hay sự mạnh mẽ của Rossetti, mà thường tỏ ra thờ ơ với trận đấu và liên tục chờ cơ hội đưa bóng vào lưới”, nhà báo Berra mô tả.
Libonatti ghi tổng cộng 150 bàn sau 239 trận đấu trong 9 mùa giải cống hiến cho Torino. Sau đó, ông chuyển đến Genoa ở tuổi 33, giúp đội bóng này thăng hạng từ Serie B vào năm 1935.
Oriundo đầu tiên của bóng đá Italia
Ở cấp độ tuyển quốc gia, Libonatti từng khoác áo Argentina trước khi rời Buenos Aires. Nhưng điều đó không ngăn cản Liên đoàn bóng đá Italia tìm cách để ông cống hiến cho quê gốc của mình. Mùa hè năm 1926, khi Libonatti vừa kết thúc mùa giải đầu tiên của mình ở Torino với 16 bàn thắng sau 22 lần ra sân, một số nhà báo và nhân vật có tầm ảnh hưởng đến bóng đá Italia yêu cầu thay đổi một số điều luật. Những quyết định trong giai đoạn này được gọi là Điều lệ Viareggio, đặt theo tên thị trấn ven biển Toscana. Theo đó, cấu trúc giải đấu thay đổi từ trên xuống dưới. Hai năm sau, cái tên “Serie A” chính thức ra đời.
Việc đưa cầu thủ nước ngoài vào thi đấu ở Italia cũng được thống nhất. Để “phát xít hóa” calcio, lệnh cấm chiêu mộ cầu thủ nước ngoài được chấp thuận. Điều luật này có hiệu lực kể từ mùa giải 1927/28 nhằm giúp các CLB có thời gian thay đổi đội hình.
Libonatti là trường hợp đặc biệt. Ông có 15 lần khoác áo đội tuyển Argentina, ghi 8 bàn thắng, vô địch Copa America. Tuy nhiên, bố mẹ của ông lại là người Italia. Điều đó giúp ông dễ dàng trở thành người mang 2 quốc tịch.
Sau Thế chiến thứ hai, khái niệm “oriundo” ra đời, để chỉ những người không sinh ra ở Italia nhưng cống hiến cho nền thể thao của đất nước ven bờ Địa Trung Hải này. Jose Altafini, Omar Sivori, Mauro Camoranesi… từng khoác áo Azzurri, để lại nhiều ấn tượng. Tuy nhiên, Libonatti vẫn được lưu danh vào sử sách, khi trở thành “oriundo” đầu tiên. Mọi chuyện đến vào năm 1926, khi ông có màn ra mắt tuyển Italia.
Libonatti chưa bao giờ làm các tifosi thất vọng. Ông ghi 15 bàn sau 17 lần cống hiến cho tuyển Italia dưới thời chiến lược gia vĩ đại Vittorio Pozzo. Chàng trai sinh ra ở Rosario vẫn “nhả đạn” đều đặn ở cấp độ CLB lẫn tuyển quốc gia.
Cái tên Libonatti xuất hiện ngày càng nhiều trên các mặt báo, đặc biệt là tờ Lo Sport Fascista của Berra. Trong bức ảnh ôm con gái nhỏ Betty của mình, ông được mô tả là “Vị vua của Calcio”. Libonatti trở thành hình mẫu cho các thương hiệu thời trang vào thời điểm ấy, với chiếc áo sơ mi gọn gàng, cổ cao; quần tây rộng thùng thình, sọc màu xám, bó gọn bằng thắt lưng. Mái tóc của ông đen nhánh, kéo dài đến thái dương, vuốt ngược ra sau, chải gọn gàng.
Trước ống kính máy ảnh, Libonatti thường cau mày, không mỉm cười. Nếu chỉ chứng kiến những bức ảnh ấy, nhiều người không nhận ra một “sát thủ” từng khiến mọi hậu vệ ở Italia phải run sợ. Cho đến bây giờ, Libonatti vẫn được xem là bản hợp đồng vĩ đại nhất của doanh nhân Cinzano.
(Lược dịch từ bài “’THE STORY OF JULIO LIBONATTI, THE FIRST OF ITALIAN FOOTBALL’S ORIUNDI” trên trang These Football Times).
Bài viết này làm bạn cảm thấy thú vị? Nếu có, hãy mời mình một ly cà phê nhé.
___________________________
Sở hữu áo đấu mùa 2021/22 của các CLB ở Italia tại:
- AC Milan: https://shorten.asia/s4fV2nee
- Juventus: https://shorten.asia/pBv9yjf8
- Inter Milan: https://shorten.asia/6taa1GVa
- AS Roma: https://shorten.asia/eQBtRqvg
- Napoli: https://shorten.asia/D7AkPbUF
- Venezia: https://shorten.asia/QJuEdjyD
